پرخوری عصبی (بولیمیا)

آیا شما هم جزء افرادی هستید که در هنگام ناراحتی، تمایل به غذا خوردن دارید؟ یا وقتی بی حوصله و کسل می شوید سراغ تنقلات داخل یخچال رفته و آرامش را در غذا خوردن پیدا می کنید؟! جالب است بدانید اکثر پرخوری های شبانه روزی افراد، ریشه در اعصاب و حالات روحی آن ها دارد. به همین دلیل، پرخوری عصبی واژۀ مناسبی برای وصف این احوال است.

پرخوری عصبی نه تنها در هنگام ناراحتی، بلکه به دلیل خوشحالی نیز اتفاق می افتد. درست مثل زمانی که دانش آموزان پس از به پایان رساندن امتحانات ترم، یک وعده غذایی اعیانی را برای خود تدارک دیده و پایان روزهای سخت را با پرخوری های عصبی، جشن می گیرند. حتماً برای شما هم سؤال است که دلیل پرخوری عصبی چیست و چه کسانی دچار آن می شوند؟

در این مطلب بلدشیم به بررسی علائم و نشانه های پرخوری عصبی، عوارض و علل آن پرداخته و همچنین راهکار های مقابله با پرخوری عصبی را مورد بررسی قرار می دهیم.

پرخوری عصبی چیست؟

پرخوری عصبی یا بولیمیا نوعی اختلال غذایی ناشی از عدم سلامت روان است. فردی که دچار بولیمیا می شود، حجم زیادی از مواد غذایی (حدود 1500 کالری) را در مدت زمانی کوتاه مصرف می کند و حتی پس از احساس سیری، توانایی خوردن یک وعدۀ غذایی حجیم دیگر را دارد. پرخوری عصبی می تواند در کسانی که ترس از چاقی دارند، اتفاق بیافتد و یا شاید یک فرد چاق نیز، دچار پرخوری عصبی شود.

بولیمیا، می تواند باعث خجالت زدگی فرد شود. به طوری که احساس نارضایتی در فرد لبریز شده و وی را به انتخاب روش های تهاجمی مثل: استفراغ عمدی، استفاده از داروهای ملین و… مجبور می کند. فردی که با پرخوری عصبی به دنبال آرامش است، چرخه مرگ بار اعتیاد به بولیمیا را در خود تقویت می کند.

تفاوت گرسنگی عصبی و گرسنگی فیزیکی

پیش از آنکه بخواهیم از علائم و نشانه های بولیمیا صحبت کنیم، باید بدانیم گرسنگی های افراد بر دو نوع است:

• گرسنگی فیزیکی
• گرسنگی عصبی

گرسنگی فیزیکی را همۀ ما تجربه کرده ایم! به طور مثال؛ چند ساعت پس از وعده صبحانه، احساس گرسنگی می کنید و یا پس از یک فعالیت ورزشی یا ذهنی، بدن با ارسال سیگنال هایی، گرسنگی را به ما القا می کند. در گرسنگی فیزیکی پس از مصرف غذا، سیر می شوید و تا چند ساعت تمایلی به هیچ گونه مواد غذایی نخواهید داشت. بنابراین گرسنگی فیزیکی شدید، منجر به پرخوری عصبی نمی شود.

گرسنگی عصبی، سیگنال متفاوتی از گرسنگی فیزیکی دارد. به عبارت دیگر؛ فرد به دلیل گرسنگی سراغ غذا نمی رود، بلکه غذای مورد علاقۀ خود را به منظور تغییر خلق و خو و آرامش خود، مصرف می کند. به عبارت دیگر؛ بدن به سوخت اضافی نیازی ندارد. بنابراین به دنبال هر گرسنگی عصبی، یک بولیمیا وجود دارد. زیرا فرد دست از خوردن بر نمی دارد مگر اینکه به آرامش برسد و یا مواد غذایی قابل دسترس تمام شود.

علائم و نشانه های پرخوری عصبی

علائم اصلی و نشانه های بولیمیا عبارتند از:

• ترس از افزایش وزن
• ورزش های شدید و نادرست پس از یک پرخوری عصبی به منظور جلوگیری از چاقی
• تمایل بی وقفه به لاغر شدن
• احساس عدم کنترل هنگام غذا خوردن
• روزه داری یا محدود کردن غذای مصرفی یک روز پس از پرخوری عصبی
• مصرف وعده های غذایی حجیم و غیر معمول

عوارض و پیامد های پر خوری عصبی

عوارض و خطرات ناشی از بولیمیا عبارتند از:

• کم آبی
• پوسیدگی دندان ها به استفراغ عمدی
• عدم تعادل الکترولیت ها در بدن
• تحریک بیش از حد معده و روده
• آریتمی قلبی
• نارسایی های قلبی
• افزایش رفلکس اسیدی معده

7 راه مقابله با پرخوری عصبی

1. نوشیدن آب

اکثر افراد احساس تشنگی را با گرسنگی اشتباه می گیرند. به همین دلیل متخصصین تغذیه شما را به نوشیدن آب پیش از وعده های غذایی اصلی، تشویق می کنند.

2. آدامس

تحقیقات نشان دادند که جویدن آدامس، هنگامی که گرسنه نیستید، می تواند از بولیمیا جلوگیری کند.

3. عدم گرسنگی

مصرف چند وعده غذایی (بیش از 3 وعده) به شما کمک می کند تا بیش از حد گرسنه نمانید.

4. کاهش استرس و فشار روانی

استرس و فشار های روانی می تواند باعث افزایش بولیمیا شود. این آمار در زنان به دلیل وجود چرخه قاعدگی، بیشتر است.

5. خواب کافی

اختلال در خواب باعث به هم زدن تنظیم هورمون های اشتها می شود و این امر می تواند پرخوری عصبی را تشدید کند.

6. هنگام گرسنگی، خرید نکنید

اگر با شکم گرسنه به سوپرمارکت بروید، تنقلات بیشتری در سبد خرید خود مشاهده می کنید. این تنقلات می تواند محرکی برای بولیمیا باشد.

7. افزایش مصرف پروتئین

مصرف پروتئین کافی می تواند 60 درصد از پرخوری های عصبی را کاهش دهد و از تمایل شما به مواد قندی بکاهد.

7 ماده غذایی مفید برای زمانی که دچار پرخوری عصبی شده اید

1. میوه های فصل
2. شکلات تلخ
3. خرما
4. زیتون
5. پاپ کورن
6. شیر کاکائو
7. سالاد فصل

4 اصل اساسی برای جلوگیری از پرخوری عصبی

پرخوری عصبی یک اختلال روانی است که با رعایت چند نکته اساسی به منظور حفظ سلامت جسم و روان، می توان از ابتلا به آن جلوگیری کرد. 4 اصل اساسی پیشگیری از پرخوری عبارتند از:

1. ورزش منظم و اصولی (به منظور تضمین سلامت جسم و روان)
2. داشتن سبک زندگی سالم (ورزش-تغذیه-استراحت)
3. پرهیز از مصرف الکل
4. شناخت احساسات ناگهانی مثل نگرانی، اضطراب، ناامیدی و…

چه کسانی بیشتر در معرض پرخوری عصبی قرار می گیرند؟

بولیمیا ممکن است برای هر کس با هر جنسیت و سنی رخ دهد. محققان و روانشناسان دریافتند که پرخوری عصبی بیشتر در افرادی که یک شکست عشقی را تجربه کرده اند و یا در زنان (سنین نوجوانی- جوانی) اتفاق می افتد و یکی از مهم ترین دلایل آن، چرخه قاعدگی در زنان است.

آیا شما هم در دوران قاعدگی تمایل بیشتری به مواد قندی دارید؟ آیا پر اشتهایی در این دوران به معنی پرخوری عصبی است؟ راهکار های مقابله با این پرخوری عثبی مقطعی چیست؟!

رابطه قاعدگی و پرخوری عصبی

پیش از این گفتیم که بولیمیا می تواند ناشی از استرس و فشار های روانی کنترل نشده باشد. استرس با افزایش سطح هورمون کورتیزول همراه است، هورمونی که به هنگام قاعدگی در زنان به شدت بالا رفته و آن ها را نسبت به  شرایط و اتفاقات اطراف حساس می کند. از طرفی سطح دوپامین خون پائین آمده و به عبارتی فرد در مرز افسردگی قرار می گیرد.

لازم به ذکر است که مغز برای بقای سلول های خود،  به مقابله با این استرس ها می پردازد و از آن جایی که سوخت اصلی مغز قند است، زنان در این دوران تمایل به خوردن مواد قندی را بیش از پیش تجربه می کنند.

زنانی که در طول  3 ماه به طور پیاپی دچار بولیمیا می شوند، چرخه قاعدگی خود را دچار اختلال می کنند.

بهترین راهکار برای جلوگیری از پرخوری عصبی در این دوران، انجام فعالیت های منظم ورزشی و همچنین ورزش های مناسب دوران قاعدگی است. زیرا ورزش باعث افزایش سطح هورمون دوپامین و سروتونین شده و سروتونین با احساس گرسنگی در ارتباط است. هر چه سطح سروتونین بالاتر باشد، احساس گرسنگی عصبی کمتر می شود. از طرفی دیگر کاهش سطح هورمون کورتیزول پس از ورزش، شرایط را برای جلوگیری از پرخوری عصبی هموارتر می کند. ورزش کنید تا دچار بولیمیا نشوید.

بیشتر بخوانید:

• تعبیر خواب گرسنگی
• دمنوش های مناسب دوران قاعدگی
• در دوران قاعدگی چه بخوریم و چه نخوریم؟
• اصطلاحات تخصصی روانشناسی