یائسگی چیست؟ علائم و عوارض آن
یائسگی مرحله ای از زندگی است که همه زنان آن را در میانسالی تجربه می‌کنند. این دوران زن را به لحاظ فیزیولوژیکی و روانی دچار بحران‌های عمیقی می‌کند. اما اگر او با علم روز همراه شود و سوار بر مرکب دانش پا به این عرصه بگذارد، به‌طور قطع علاوه بر حفظ سلامت جسمانی، قادر به حفظ سلامت روان خود نیز خواهد بود.
یائسگی قطعی، هنگامی اتفاق می‌افتد که زن یک سال از آخرین قاعدگی اش گذشته باشد که معمولاً این امر در سنین ۴۵ تا۵۵ سالگی و به‌طور متوسط در ۵۰ سالگی رخ می‌دهد.
یائسگی در زنان با یک تغییرات جسمی و روحی مختلفی همراه است. برخی از علائمی که با یائسگی به وجود می‌آیند مانند گرگرفتگی، تپش قلب، تعریق، اضطراب و بی خوابی در ابتدای یائسگی شدت بیشتری داشته، ولی با گذشت زمان بهبود می‌یابد.
علائم جنسی یائسگی:
تغییرات واژن و کاهش میل جنسی:
خشکی واژن که پزشکان آن را تحلیل بافت واژن می‌نامند از علائم دیررس کاهش استروژن در دوران یائسگی است. از آنجایی که استروژن بافت‌های واژن را مرطوب و انعطاف‌پذیر می‌کند، دوره‌های پیوستهٔ کاهش استروژن موجب خشکی و انقباض بافت واژن می‌شود. زنان با احساس اصطکاک و نزدیکی دردناک، به وجود خشکی واژن پی می‌برند.
در زمان یائسگی خشکی دهانه واژن و احساس درد در نزدیکی جزو شکایت‌های رایج خانم است. دلیل آن نیز کاهش ترشح استروژن توسط تخمدان‌ها است. استروژن هورمونی است که نقش زیادی در مرطوب کردن واژن دارد.
گرگرفتگی:
شایع‌ترین علامتی است که اکثریت زنان در دوران یائسگی تجربه می‌کنند. این حالت با گرم شدن شدید قسمت بالایی بدن (سر، صورت، گردن وقفسه سینه) شروع می‌شود. و ممکن است مثل موجی کل بدن را فرا گیرد. پس از آن فرد دچار تعریق شده احساس سرما می‌کند. این اختلال بیشتر در شب اتفاق می‌افتد ومانع از خواب و استراحت می‌شود.
این حالت‌ها طی دو تا سه سال بعد از آخرین پریود از بین می‌روند، اما گاهی سال‌ها به طول می‌انجامند. در حالت کلی خانم‌ها بعد از یائسگی احساس گرمای درونی بویژه در ناحیه صورت و سینه می‌کنند که با تعریق، تپش قلب و حتی قرمزی آشکار صورت همراه است. این موارد عادی است.
توجه داشته باشید که در یائسگی احساس گرگرفتگی نباید همراه با علائم دیگری مانند حالت تهوع و سرگیجه باشد. این وضعیت در یائسگی غیرعادی است و باید حتماً با پزشک در خصوص آن صحبت کنید.
بی‌اختیاری ادرار:
این وضعیت طی سال‌ها ی پیش و پس از یائسگی شایع تر از سال‌های اولیه باروری است. با کاهشاستروژن بافت‌های مجاری ادرارخشک ترونازک ترمی شود وعضلات کشش خود را ازدستمی دهد. بی‌اختیاری ادرار زمانی تجربه می‌شود که فرد نمی‌تواند ادرارخود راهنگام خنده، ورزش، عطسه کنترل کند. مجاری ادرار در حالت طبیعی به استروژن نیاز دارد تا شکل و کشش و غضلانی خود را حفظ کند و بعد از کاهش سطح استروژن نمی‌تواند جریان ادراررا مسدود کند.
سردرد یائسگی:
زنانی که اولین سردرد میگرنی خود را پیش از یائسگی تجربه کند اغلب در می‌یابند میگرن بعد از یائسگی به تدریج از بین می‌رود یا از راه درمان میگرن با بوتاکس نیز از آن جلوگیری کرد.
تغییرات پوست و مو و یائسگی:
نازک شدن یا ریزش مو و افزایش موهای صورت: از آنجا که این عارضه به کمبود استروژن مربوط است و پیاز مو به استروژن نیاز دارد، برخی زنان زودتر متوجه این علایم که آشکارتر است، می‌شوند. ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی یا تدریجی همراه با نازک شدن موها رخ دهد. گاهی موها خشک‌تر و شکننده تر می‌شود.
با یائسگی، مو نازک و خشک‌تر می‌شود اما موی برخی زنان بعد از یائسگی مثل پنبه نرم و پف کرده می‌شود. استروژن، مرطوب‌کننده‌های طبیعی بدن را تحریک می‌کند، بنابراین وقتی سطح استروژن در بدن کاهش می‌یابد، مو آسیب می‌بیند و خشک و وارونه می‌شود.
تغییر وزن:
بعد از یائسگی وزن به مرکز بدن و دور کمر منتقل می‌شود.
خونریزی‌های غیرطبیعی:
در خصوص خونریزی‌های غیرطبیعی در این دوره باید با پزشک مشورت شود. در صورتی که خونریزی شدید یا طولانی باشد تکه برداری از پوشش داخلی رحم و کورتاژ برای متوقف کردن خونریزی وتشخیص احتمال سرطان رحم انجام می‌شود. اگر مشکل سرطان نباشد درمان دارویی انجام می‌شود. در برخی موارد خونریزی‌ها به علت فیبروم اتفاق می‌افتد که در صورت خونریزی زیاد ناشی از توده‌های خوش‌خیم فیبروم، باید مشورت با پزشک برای جراحی توده یا برداشتن رحم صورت گیرد. در بعضی موارد سرطان دهانه رحم نیز موجب لکه بینی یا خونریزی می‌شود؛ بنابراین انجام پاپ اسمیر از ضروریات معاینات و مراقبت‌های بهداشتی خانم‌ها در دوران یائسگی است.
احساس سوزن سوزن شدن اندام‌ها به خصوص دست و پا:
در اغلب موارد، این احساس خطرناک نیست و اغلب بر اثر وارد شدن ضربه یا فشار روی رگ رخ می‌دهد و به کاهش جریان خون در دست و پا و در نتیجه به خواب رفتن این اندام‌ها منجر می‌شود. با تغییر دادن وضعیت بدن، فشار کم می‌شود و این حس سوزن سوزن شدن از بین می‌رود.
سوزن سوزن شدن در برخی موارد به علت وجود مشکلات دیگری از جمله اضطراب، دیسک، گردش خون ضعیف، دیابت، بیماری قلبی، سکته، آرتریت، ام‌اس، تومور یا سندروم توتل کارپل ایجاد می‌شود.
علائم عصبی و روانی یائسگی:
- اختلال خواب
- خستگی
- اضطراب
- افسردگی
- تغییر خلق
- افزایش حساسیت
- استرس
- فراموشی و افکار مبهم