یبوست چیست؟

یکی از رایج ترین مشکلات گوارشی که افراد در طول زندگی خود تجربه می کنند، یبوست است. علاوه بر آزار دهنده بودن بیماری یبوست، در صورت عدم پیگیری و درمان به موقع ،می تواند مشکلات جدی در فرد ایجاد کند. در زیر، به علل یبوست و نحوه درمان آن نگاه خواهیم کرد:

یبوست چیست؟

به طور خلاصه ، یبوست بیماری است که در آن بدن سخت و از بدن خارج می شود. در چنین مواردی سرعت دفع و دفع از دستگاه گوارش کمتر از حد نرمال است.

یبوست اغلب با علائم ناراحت کننده دیگری مانند سرماخوردگی ، کمر درد ، حالت تهوع و احساس خستگی همراه است. در بسیاری از موارد، علت یبوست قابل پیشگیری است و به راحتی قابل درمان است. با دانستن دلایل این بیماری ، اغلب می توانید یبوست را به راحتی کنترل و درمان کنید.

علت یبوست چیست؟

معمولاً چندین عامل مختلف همزمان باعث یبوست می شوند. در اینجا دلایل اصلی یبوست ذکر شده است:

کمبود فیبر در رژیم غذایی علت رایج یبوست

این مسئله کاملاً اثبات شده که افرادی که از رژیم‌های غذایی شامل مقداری خوبی از فیبر استفاده می‌کنند، احتمال ابتلا به یبوست آن‌ها به میزان قابل توجهی کمتر از دیگران است. غذاهای پرچرب مانند پنیر، گوشت و تخم مرغ مواد غذایی با فیبر کم هستند.

اگر شما از آن‌ها مصرف می‌کنید، مطمئن شوید که به اندازه کافی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار غنی از فیبر نیز استفاده می‌کنید. فیبر به سادگی حرکت روده‌ها را بیشتر کرده و به این ترتیب از یبوست جلوگیری می‌کند.

با این حال، مطالعات نشان داده است که فیبر بیش از آنکه برای مقابله و درمان یبوست مناسب باشد، در جلوگیری از آن موثر است.

عدم فعالیت فیزیکی یکی از علت یبوست

فعالیت فیزیکی کم یکی از رایج‌ترین علت‌های ایجاد یبوست به ویژه در افراد مسن است. همانطور که می‌دانید اگر شخصی برای مدت زمان طولانی در رختخواب دراز کشیده باشد، مثلاً برای چند روز یا چند هفته، ریسک داشتن یبوست در او به میزان قابل توجهی افزایش یافته میابد.

طبق گفته کارشناسان فعالیت بدنی سوخت و ساز بدن را بالا نگه می‌دارد و در نتیجه سرعت اتفاقات در بدن شخص بیشتر می‌شود. افراد مسن در مقایسه با جوان‌ها به زندگی کم‌تحرک‌تری تمایل دارند، بنابراین بیشتر در معرض خطر یبوست قرار میگیرند.

مصرف بعضی از داروها باعث یبوست میشوند

طبیعی است که مردم معمولاً بسیاری از داروهایی که موجب یبوست می‌شوند را فراموش می‌کنند. شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. مواد مخدر، داروهای ضد درد و مسکن، مانند کدئین (تیلنول ۳ #)، اکسی کدون (پرکوست Percocet) و هیدرومورخون (Dilaudid)
2. داروهای ضد افسردگی، مانند آمی تریپتیلین (Elavil) و ایمی پرامین (Tofranil)
3. داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین (دیلانتین) و کاربامازپین (Tegretol) مکمل‌های آهن
4. داروهای مسدود کردن کانال کلسیم مانند دیلتیازم (Cardizem) و فدیپین (procrdia)
5. آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم مانند Amphojel و Basaljel
6. دیورتیک مانند کلروتیازید (Diuril)

شیر و لبنیات

علت یبوست در بسیاری از افراد مصرف شیر و محصولات لبنی است. اگر شما هم جزو افرادی هستید که با مصرف لبنیات دچار یبوست می‌شوید باید از طریق دیگری ویتامین D، کلسیم و فسفر مورد نیاز بدن خود را تامین کنید. یکی از بهترین روش‌ها استفاده از مکمل‌های غذایی مثل قرص کلسیمو دی سیمرغ و سافت ژل کلسیم و ویتامین دی جی وی آی است.

سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و یبوست

افرادی که از سندرم روده تحریک پذیر رنج می‌برند، در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض یبوست هستند. این مشکل شایع در واقع یک اختلال در عملکرد روده است که باعث می شود تا غذا خیلی سریع یا خیلی آرام در دستگاه گوارش حرکت کند.

بارداری

بارداری به علت تغییرات هورمونی که با خود به همراه می‌آورد، شخص را بیشتر مستعد ابتلا به یبوست می‌‌کند. همچنین ممکن است رحم باعث فشرده شدن روده شود و در نتیجه سرعت عبور مواد غذایی را کاهش دهد.

افزایش سن باعث یبوست میشود؟

همانطور که ما مسن‌تر می‌شویم، سوخت و ساز بدن ما نیز کندتر می‌شود و به دنبال آن فعالیت روده نیز کاهش پیدا می‌کند. به طوریکه می‌توان گفت بعد از سن ۶۵ سالگی، از هر دو نفر یکی با مشکل یبوست مواجه است.

یبوست در سفر

هنگامی که ما به سفر می‌رویم روال زندگی ما تغییر می‌کند. این امر می‌تواند بر دستگاه گوارش ما اثر گذاشته و در بعضی موارد منجر به یبوست شود. در هنگام سفر ممکن است وعده‌های غذایی در زمان‌های مختلف خورده شود، زمان خواب تغییر ‌کند و رفتن به توالت نیز ممکن است به تعویق بیفتد. همه این تغییرات خطر ایجاد یبوست را افزایش می‌دهند.

استفاده بیش از حد از ملین‌ها و یبوست

همه ما فکر می‌کنیم که ما باید حداقل یک بار در روز به توالت برویم، این یک افسانه است. بسیاری از افراد برای اینکه مطمئن شوند که این اتفاق می‌افتد، با خرید محصولات مسهل و ملین اقدام به خود درمانی می‌کنند.

ملین‌ها مؤثر هستند، آنها به حرکات روده کمک می‌کنند. اما مشکل اینجاست که اگر ما همیشه از آنها استفاده کنیم، برای اینکه اثر خود را حفظ کنند ناچار به افزایش دوز و میزان مصرفی آنها خواهیم شد.

ملین‌ها می‌توانند ایجاد عادت کنند، هنگامی که ما به آنها وابستگی پیدا می‌کنیم، خطر ابتلا به یبوست نسبت به زمانی که مصرف آنها را متوقف می‌کنیم، به میزان قابل توجهی بیشتر است.

نرفتن به توالت هنگامی که به آن نیاز دارید

دلایل زیادی برای این مسئله ممکن است وجود داشته باشد. شاید ما در منزل نباشیم و ترجیح دهیم تا برگشت به خانه صبر کنیم. جای تعجب است که چطور بعضی از افراد هرگز از توالت محل کار یا مدرسه استفاده نمی‌کنند.

برخی ممکن است به علت مشغله فرصت توالت رفتن نداشته باشند و یا برخی به دلیل استرس عاطفی آن را به تعویق بیندازند. معمولاً اگر کودکان در حال آموزش نحوه توالت رفتن باشند از انجام آن خودداری می‌کنند.

گاهی اوقات کودکان بیش از حد مشغول بازی هستند و از توالت رفتن سر باز می‌زنند. به هر جهت، اگر شما از نیاز به اجابت مزاج چشم‌پوشی کنید، به تدریج دیگر احساس نیاز به رفتن را از دست می‌دهید. این به تأخیر انداختن طولانی موجب خشک شدن و سخت شدن مدفوع خواهد شد.

عدم نوشیدن آب به اندازه کافی (از دست دادن آب)

کارشناسان می‌گویند که اگر شما یبوست داشته باشید، نوشیدن مایعات بیشتر ممکن است باعث از بین رفتن آن نشود. با این حال، اگر شما به طور منظم مقدار زیادی آب بنوشید، احتمال ابتلا به یبوست در شما کمتر خواهد شد. اگر شما معمولاً از یبوست رنج می‌برید، باید به طور جدی مصرف آب خود را افزایش دهید.

بسیاری از نوشیدنی‌های حاوی کافئین ممکن است باعث کم شدن آب بدن و بدتر شدن یبوست شما شود. الکل نیز آب بدن را کم می‌کند و اگر شما یبوست دارید یا مستعد آن هستید، باید از مصرف آن خودداری کنید.

مشکلات روده بزرگ و مقعد

مشکلات روده ممکن است موجب فشرده‌سازی و یا محدود کردن معابر شوند و یبوست ایجاد کنند. بیماری‌های مقعدی مثل بافت اسکار (چسبندگی)، دیورتیکولوز و باریک بودن غیرطبیعی کولون یا رکتوم (تنگی روده بزرگ) نیز همین نتایج را دارند.

افراد مبتلا به بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung’s disease) نیز مستعد ابتلا به یبوست هستند. (هیروشپرونگ: یک نقص مادرزادی است که در آن برخی سلول‌های عصبی در روده بزرگ وجود ندارد. روده نمی‌تواند مدفوع را حرکت دهد در نتیجه روده مسدود شده و باعث بزرگ شدن شکم می‌شود.)

ابتلا به برخی از بیماری‌ها

بیماری‌هایی که باعث کم شدن حرکت مدفوع از طریق روده بزرگ یا مقعد می‌شوند، احتمال یبوست را افزایش می‌دهد. آنها عبارتند از:

• اختلالات عصبی
  • MS (مولتیپل اسکلروزیس)، بیماری پارکینسون، سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، انسداد مزمن روده
• غدد درون ریز و شرایط متابولیکی
  • دیابت، هیپرکلسمی، ضعف کنترل قندخون، کم‌کاری تیروئید
• بیماری‌های سیستمیک (بیماری که بر تعدادی از ارگان‌ها، بافت‌ها و یا بدن تأثیر می‌گذارد)
  • لوپوس، اسکلرودرمی و آمیلوئیدوز
• سرطان
  • درواقع به علت داروهای مسکن و شیمی‌درمانی

داروی گیاهی درمان یبوست چیست؟

برای درمان یبوست داروهای گیاهی یکی از بهترین و کم‌عارضه‌ترین‌ها هستند. این داروها با توجه به ترکیبات تشکیل‌دهنده‌ای که دارند می‌توانند به عنوان ملین برای بزرگسالان، کودکان و حتی خانم‌های باردار مورد استفاده قرار گیرند. در ادامه چند نمونه از پرفروش‌ترین دارو‌های گیاهی ضد یبوست را به شما معرفی خواهیم کرد:

قرص سی لاکس دینه

این داروی گیاهی درمان یبوست اثرات ملینی بسیار قوی داشته و یبوست‌های ناشی از بیماری های‌روده بزرگ را رفع می‌کند. گیاهان دارویی گشنیز و برگ سنا اصلی‌ترین ترکیبات قرص سی لاکس هستند که باعث بهبود حرکات گوارشی و تسهیل روند دفع مدفوع می‌گردند.

کپسول رولاکس

رولاکس یکی از محبوب‌ترین داروهای گیاهی ملین و رفع‌کننده یبوست است که به دو صورت پودر و کپسول ارائه شده است. این داروی گیاهی که حاوی شناخته‌شده‌ترین گیاه دارویی درمان یبوست، یعنی سنا است، به رفع تنبلی روده، کاهش وزن و بهبود مشکلات گوارشی نیز کمک می‌کند.

شربت لاکسا پلاس

این شربت ملین گیاهی مناسب برای درمان یبوست کودکان است. در تهیه شربت لاکساپلاس از گیاهان دارویی مختلفی از جمله عناب، گل سرخ، گل گاوزبان و اسفرزه استفاده شده است.

معجون گلقند

این داروی گیاهی درمان یبوست که با استفاده از گلبرگ‌های تازه گل سرخ (گل محمدی) و عسل تهیه شده است، یک داروی ملین عالی برای خانم‌های باردار است. معجون گلقند سرشار از کلسیم بوده و برای درمان یبوست کودکان بالای دو سال نیز مناسب است.

درمان های سریع یبوست

درمان یبوست با لیمو

• آب نصف لیمو را به لیوان آب گرم اضافه کنید.
• شما همچنین می توانید کمی سنگ نمک یا نصف قاشق چای خوری نمک و کمی عسل را نیز اضافه کنید.
• این نوشیدنی را باشکم خالی بنوشید.
• شما همچنین می توانید یک لیوان از نوشیدنی خوشمزه را در شب هم بخورید.
• برای درمان یبوست طی چند روز، این روش را روزانه دنبال کنید.

روغن کرچک برای درمان یبوست

• یک تا دو قاشق چایخوری از این روغن کرچک مفید را با معده خالی بخورید.
• برای بهبود طعمش، می توانید آن را با آب میوه مانند آب پرتقال مصرف کنید.

در عرض چند ساعت شما متوجه خواهید شد که پیشرفت زیادی در وضعیت شما بوجود آمده است. 

توجه:

• روغن کرچک هنگامی که در دوزهای زیاد مصرف می شود، سمی می شود.
• هنگام تحریک جنبش روده می تواند موجب شکاف شکمی شود.
• شما نباید این دارو را برای مدت طولانی بخورید، زیرا ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند.

درمان یبوست با طب فشاری

گرفتگی روده و اختلال در اجابت مزاج وضعیتی سختی است که بایستی به سرعت درمان شود. گاهی اوقات تخلیه روده به طور طبیعی و بدون مشکل انجام میشود اما بعضی روزها به دلیلاشتباهات در تغذیه و سبک زندگی این روند دچار اختلال می شود اختلالی که با درد و ناراحتی همراه است.

یکی از درمان هایی که در این شرایط می توانند به سرعت مشکل شما را حل کند استفاده از طب فشاری است یا بهتر بگوییم فشار دادن قسمتی از بدنتان است. 

• نقطه ای که باید برای درمان سریع یبوست و مشکلات روده این چنینی بایدفشار دهید چند میلیمتر پایین تر از ناف قرار دارد که بایستی بر حسب عرض انگشت سبابه نقطه مورد نظر را پیدا کنیم.
• عرض انگشت سبابه خود را در عدد 3 ضرب کنید ، بر طبق اندازه استاندارد عرض این انگشت شما 1 اینچ است.
• به زبان دیگر سه انگشت سبابه پایین تر از ناف درست نقطه ای که باید شما برای درمان فشار دهید.
• زمانی که در توالت هستید به مدت 1 تا 3 دقیقه این نقطه را فشار دهید. مدت فشار بستگی به شدت مشکل در روده شما دارد.
• با فشار دادن این نقطه از بدن انرژی درمانی باعث شروع دفع مواد سمی ازروده ها می شود ، درست تاثیری که ماساژ عضلات شکم خواهد داشت.
• فشار این نقطه از شکم علاوه بر رفع یبوست میتواند در درمان مشکلات گوارشی و دردهای قاعدگی موثر باشد.
• علاوه بر این روش با نشستن به صورت چمباته هنگام اجابت مزاج می توانید کار روده ها را ساده تر کنید.

بیشتر بخوانید:

• درد شکم در کودکان
• میوه و سبزیجات مفید برای معده
• طبع خاکشیر