واریس پا
همانطور که می دانید، سیاه رگ(ورید)ها وظیفه بازگرداندن خون بدون اکسیژن از اندام ها به سمت قلب را برعهده دارند؛ این وریدها در ماهیچه های پا به ویژه در ساق پا دارای دریچه هایی موسوم به دریچه های لانه کبوتری هستند؛ خون بازگشتی به قلب از پاها به دلیل وجود گرانش در ارتفاع هنگام ایستادن تمایل به بازگشت به سمت پایین دارد، دریچه های لانه کبوتری مانع از این اتفاق می شوند و به جریان یک طرفه خون اصطلاحا سیاه به سمت قلب کمک می کنند؛ بخش تجهیزات پزشکی مجله نسخه اول، در این مقاله قصد دارد شما عزیزان را با نتایج ناشی از این آسیب که با عنوان واریس شناخته می شود و روش های درمان آن آشنا سازد…
چگونه واریس ایجاد می شود؟
به مرور زمان و بر اثر حرکات ثابت و طولانی مدتی مثل ایستادن های طولانی یا آویزان ماندن پا به هردلیل، این دریچه های درون وریدی دچار اختلال عملکرد می شوند؛ بر اثر این اختلال خون به عقب برگشته، در سیاه رگ ها جمع شده و تورم ایجاد می کند و به دنبال آن درد و سنگینی در ماهیچه احساس می شود که با تداوم ایستادن شدت می یابد و به دنبال آن رگ ها به صورت خطوط مویی شکل سیاه یا بنفش روی سطح ماهیچه رویت خواهند شد که به این عارضه واریس می گویند که برای درمان باید به متخصص واریس در تهرن مراجعه کنید.
اگر در مراحل اولیه برای بهبود آن اقدامی صورت نگیرد، به مرور رگ های بزرگ تر به صورت شمایلی از شاخه های در هم تنیده درخت به رنگ سیاه و بنفش روی ماهیچه نمایان می شوند و همراه با درد و سنگینی ممکن است سندروم پای بی قرار (حرکات مداوم و ناگهانی بی اختیار ماهیچه پا) و در مراحل بعد تغییر رنگ پوست پا در ناحیه مچ به سمت قهوه ای همراه با خارش ، ورم و زخم های پوستی به دنبال داشته باشد که بهتر است در صورت مشاهده حتما به پزشک مراجعه شود.
علل ابتلا به واریس پا
- شیوه زندگی و گاهی ژنتیک: اغلب واریس در اثر افزایش سن و استهلاک ماهیچه ها و دریچه های لانه کبوتری در وریدهای ماهیچه پا ایجاد می شود و با این حساب جوانان نباید در معرض ابتلا به آن باشند ولی در میان مبتلایان به واریس افراد جوان نیز دیده می شوند لذا یکی دیگر از عوامل موثر در واریس یک سبک اشتباه زندگی در بین اعضای یک خانواده است که امکان دارد از نسلی به نسل دیگر منتقل شده باشد. در کنار آن گاهی عوامل ژنتیکی موثر بر دریچه های لانه کبوتری ورید پا در یک خانواده ممکن است مستعد ایجاد واریس باشد.
- اضافه وزن : فشار زیادی که بر اثر چاقی و وزن اضافه افراد بر رگ های فعال در اندام های تحتانی به ویژه پاها وارد می شود، استهلاک و آسیب واردشده بر دریچه های لانه کبوتری را افزایش داده و ابتلا به واریس را افزایش خواهد داد.
- شرایط شغلی: شغل ها و حرفه هایی که مستلزم ایستادن ها و نشستن های طولانی مدت هستند فشار زیادی به پاهای و وریدهای آن ها خواهند آورد، به عنوان مثال معلمین، پرستاران، آرایشگران، رانندگان و … در معرض این آسیب قرار دارند.
- جنسیت: خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به واریس هستند این را می توان به ماهیت هورمون های ترشح شده در زمان های خاص در بدن زنان دانست؛ زنان باردار به طور خاص به دلیل افزایش ترشح هورمون در کنار افزایش وزن و دیگر تغییراتی که به واسطه حمل جنین در بدنشان رخ می دهد نسبت به واریس آسیب پذیر تر هستند.
بی تحرکی، یبوست، سیگار و وجود بیماری های زمینه ای مثل اختلال عملکرد تیروئید، از دیگر عوامل تشدید ابتلا به واریس هستند.
راههای پیشگیری از ابتلا به واریس پا
برای پیشگیری از درگیری وریدهای پا با پدیده واریس اقدامات ساده و روزمره ای وجود دارد که با انجام آن ها می توان وریدهای پا و به تبع آن دریچه های لانه کبوتری را تقویت کرد.
- انجام ورزش های هوازی مثل دوچرخه سواری، انواع ورزش های آبی ، پیاده روی و غیره در تقویت پاها، سیستم گردش خون و دیواره رگ ها کمک کننده هستند؛ لازم به ذکر است ورزش های سنگینی که فشار زیادی بر پاها وارد می کنند مثل وزنه برداری، خود دلیل بر ابتلا به واریس هستند؛ به ویژه با افزایش سن و ورود به میانسالی و کهن سالی بهتر از ورزش های هوازی را در سبک زندگی خود جای دهیم.
- استاندارد نگه داشتن وزن بدن، ترک سیگار، رفع یبوست، پوشیدن لباس های گشاد (درواقع نپوشیدن لباس های تنگ) و استفاده از کفش راحت، از دیگر مواردی هستند که مانع از آسیب رسیدن به ورید پاها می شوند .
- استفاده از جوراب های واریس (جوراب های فشاری)، نیز در مواردی که به واسطه شرایط شغلی، سفر هوایی طولانی، سبک زندگی یا بارداری مجبور به ایستادن ها یا نشستن های طولانی مدت و مداوم هستید در جلوگیری از ابتلا به واریس بسیار موثر هستند.
وریدهایی که دچار واریس شده اند قابل بهبود هستند؛ امروزه پزشکان به روش های مختلفی آن ها در صورت ظرافت (مویرگ) از بین می برند و بدن به طور طبیعی آن ها را جایگزین می سازد و در صورت ضخامت (وریدهای اصلی پا) مسیر آن ها را در صورت امکان باز می کنند.
بعد از معاینه دقیق پاهای بیمار به صورت ایستاده با استفاده از دستگاه سونوگرافی داپلر رنگی و یا وین لایت و پلتیسموگرافی برای موارد ظریف تر و یا ونوگرافی برای موارد پیشرفته تر واریس در کنار بررسی کامل سوابق سلامت وی، تشخیص داده می شود که آیا واریس به قطع یقین ایجاد شده است یا نه و در مرحله اولیه است یا پیشرفته ؛ این موارد در نوع درمان آن موثر می باشد.
درمان واریس در مراحل اولیه
- استفاده از جوراب های فشاری یا جوراب های طبی واریس از بهترین و مهم ترین لوازم درمان واریس در مراحل اولیه و جلوگیری از پیشرفت آن است؛ البته تعیین نوع جوراب و میزان فشار آن بر پا و ساعات استفاده از آن باید توسط پزشک و با مشاوره صورت گیرد؛ اما به طور کل در طول روز و هنگام فعالیت باید مورد استفاده قرارگیرد و در زمان استراحت نیازی به پوشیدن جوراب واریس نیست.
- در کنار استفاده از جوراب واریس، رفع اضافه وزن، ترک سیگار، رفع یبوست و خودداری از نشستن ها و ایستادن های طولانی مدت به بهبود واریس در مراحل اولیه کمک خواهد کرد.
فشار درمانی یعنی اعمال فشار تنظیم شده بر ماهیچه ها، رگ های خونی و به دنبال آن فشار وارد بر دیواره وریدها که باعث می شود گردش خون در آن ها افزایش یافته و دیواره های آن ها تقویت شود و این روش با استفاده از جوراب های واریس قابل اعمال بر پاها می باشد.
این فشار باعث می شود خون در سیاهرگ هایی که دریچه های لانه کبوتری آن ها تضعیف شده است، به سمت بالا حرکت کند و از تجمع خون در آن ها و نهایتا لخته شده مانع می شود.
به طور مختصر فواید استفاده از فشار درمانی با جوراب واریس از قرار زیر است:
- پیشگیری از تجمع خون وریدی، لخته و آمبولی
- پیشگیری یا رفع تضعیف و نارسایی دریچه های لانه کبوتری
- ممانعت یا کاهش برگشت خون وریدی
- افزایش جریان خون در سیاهرگ ها
جوراب های واریس بسته به نوع واریس ایجاد شده، به کلاس های مختلفی تقسیم می شوند چراکه علائم بالینی و ظاهری واریس در ۶ نوع یا کلاس رده بندی می گردند و هر کدام نیازمندی درمانی خاص خود را دارد.
انواع علائم واریس پا و درجه بندی آن
فشار درجه 1 به مقدار 18-21 میلی متر جیوه (واریس خفیف و ورم کم در فلبیت)
- بدون علائم قابل مشاهده یا لمس (کلاس C0)
- ظهور مویرگ های تار عنکبوتی شکل و بنفش رنگ (C1)
فشار درجه۲ به میزان 23-32 میلیمتر جیوه (واریس شدید و زخم وریدی)
- ظهور وریدهای گشادشده طنابی شکل قابل لمس (C2)
- ورم و برآمدگی وریدها (C3)
- سفت شدن پوست همراه با تغییر رنگ آن (C4)
فشار درجه۳ به میزان 34-46 میلیمتر جیوه (ادم لنفاوی)
- ظهور نشانه هایی از زخم های پوستی (C5)
- مشاهده زخم های وخیم اصطلاحا فعال همراه با خروج چرک و عفونت (C6)
جوراب واریس چیست؟
جوراب واریس نیز مثل هر شیوه و ابزار درمان بیماری حتما توسط پزشک و بعد از معاینه و تشخیص مرحله و نوع آن تعیین و تجویز شود؛ همچنین مقدار مدت پوشیدن آن و ساعات استفاده باید بعد از مشاوره با پزشک معالج تعیین گردد.
نکات استفاده از جوراب واریس
- هر صبح هنگام بیداری قبل از ایستادن اقدام به پوشیدن جوراب واریس نمایید.
- بعد از هر دوره ۶ماهه استفاده از جوراب واریس، به تعویض آن اقدام نمایید تا نتیجه بهتری از این دوره درمان دریافت کنید چراکه بعد از ۶ماه میزان کشسانی و الاستیک آن کاهش یافته و فشار مورد نظر را به وریدها وارد نمی کند.
- جوراب واریسی مناسب و اثرگذار است که اعمال فشار آن بر پا، به صورت تدریجی باشد و این فشار از نقطه نظر شدت، از پایین( مچ پا) تا زیر زانو کاهنده باشد یعنی بیشترین فشار در ناحیه مچ و کمترین تا نزدیکی زانو ادامه پیدا کند و این از سطح تراکم الیاف جوراب مشخص است.
چه افرادی نباید از جورا واریس استفاده کنند؟
افراد مبتلا به دیابت پیشرفته که شریان های محیطی پاهای آن ها تحت شرایط این بیماری بسیار ضعیف شده اند و فشار ناشی از جوراب واریس جریان خون محیطی را در پاها تضعیف می کند.
همچنین کسانی که مشکل اعصاب و اختلال لامسه در پاها دارند و نمی توانند فشار ناشی از جوراب را حس کنند در صورت تنگ بودن آن به پاها آسیب خواهد رسید.
به طور کل استفاده از این محصول برای افراد مبتلا به بیماری قلبی و دیابت توصیه نمی گردد؛ همچنین ذاتا جوراب های واریس حالت تنگ دارند و ممکن است در اولین استفاده یا در افرادی که پوست حساسی دارند ایجاد سوزش،خارش، تورفتگی موقتی ماهیچه و کمی حس ناراحتی ایجاد کنند؛
پوشیدن درست جوراب واریس نیز بسیار اهمیت دارد چراکه باید کاملا صاف روی پا استقرار یابد و چون ماهیتا تنگ است پوشیدن آن کمی دشوار می شود از همین رو برخی از تولید کنندگان، جوراب واریس مجهز به زیپ طراحی و تولید نموده اند تا حداقل پوشیدن آن را ساده تر و صحیح تر ممکن سازد.
وانگهی نسبت به جوراب واریس نیز باید همانند یک دارو رفتار نمود و استفاده از آن باید بعد از معاینه و تشخیص پزشک صورت پذیرد.
انواع جوراب واریس
جوراب های واریس درکلاس های گفته شده از نظر ظاهر در انواع مختلف تولید و تجویز می شوند:
- جوراب واریس بلند تا زیر زانو
- جوراب واریس بلند کشاله ران
- جوراب شلواری واریس (معمولی و بارداری)
- جوراب واریس کوتاه
درمان واریس در مراحل پیشرفته
- جراحی واریس
- اسکلروتراپی تحت هدایت پروب سونو
- فوم اسکلروتراپی
- لیزر درون رگی
- رادیوفرکانسی درون رگ
- درمان درون رگی با چسب
- مینی فلبکتومی
بیشتر بخوانید: