سندروم شوگرن
سسندروم شوگرن یک بیماری خود ایمنی است که منجر به اختلالات مزمن سیستم ایمنی می شود. سندروم شوگرن بیشتر بر روی چشم ها، زبان تاثیر میگذارد و میتوان گفت سندروم شوگرن باعث میشود تا سیستم ایمنی بدن به طور تصادفی به بافت ها و سلول های سالم شما حمله کرده و عملکرد آنها را مختل کند.
سندروم شوگرن چیست؟
سندروم شوگرن نوعی از بیماری خود ایمنی است که در آن گلبولهای سفید به غدد بزاقی حمله می‌کنند. در اثر این حملات ممکن است میزان ترشحات غدد برون ریز بیشتر شود و یا پارگی‌هایی در این غدد ایجاد شود.این سندروم ممکن است سبب ایجاد خشکی غیرعادی چشم، خشکی دهان، خشکی پوست یا بینی و در حالت کلی دستگاه تنفسی شود.
در برخی از بیماران نیز این سندروم منجر به ایجاد خشکی واژن میشود و بیمار را دچار مشکلاتی می‌کند.ممکن است سندروم شوگرن در ابتدای بروز به تنهایی ظاهر شود، اما در طولانی مدت می تواند با سایر بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و … همراه شود.
هر چند سندروم شوگرن یکی از بیماری‌های خطرناک به حساب می آید، اما در صورت کنترل بیماری میتوان از آسیب دیدن بافت‌های بدن و بروز سایر عوارض جلوگیری کرد.
علل بیماری خود ایمنی سندروم شوگرن
علت بروز سندروم شوگرن نیز مانند سایر بیماری‌های خود ایمنی به صورت دقیق مشخص نیست. هر چند مطالعات انجام شده حاکی از آن است که برخی از عوامل ژنتیکی و محیطی نیز در بروز این بیماری بی‌تاثیر نیستند.
در موارد نادری نیز مشاهده شده است که بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت هم می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
طبق تحقیقات انجام شده در برخی از بیمارهای مبتلا به سندروم شوگرن ورود عفونت، ویروس یا باکتری به بدن سبب بروز این بیماری شده است.
علائم و نشانه های سندروم شوگرن
سندروم شوگرن نیز مانند بیماری‌های دیگر معمولا با علائم و نشانه‌های متعددی همراه است. اما در حالت کلی ناتوانی بدن در تولید و حفظ رطوبت چشم و دهان به همراه درد مفاصل از جمله بارزترین علائم این بیماری است. در ادامه سایر علائم سندروم شوگرن را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
- مشکلات بلع یا بلع دردناک
- خشکی غیرعادی و همیشگی دهان
- سرفه‌های خشک
- مشکلات دهان و دندان به ویژه پوسیدگی دندان
- مشکل در جویدن غذا به دلیل خشکی دهان
- برفک دهان
- تورم غدد بزاقی
- تورم غدد اطراف صورت و گردن
- وجود عفونت قارچی در دهان
- صدای خشن یا ضعیف غیرعادی
- تورم پلک
- تاری دید
- خشکی مداوم چشم
- احساس خستگی و سنگینی غیرعادی چشم
- احساس خارش در اطراف چشم
- حساسیت و تورم چشم
- سوزش چشم
- حساسیت به نور
- ترشح غیرعادی مخاط از چشم
تا به اینجا برخی از شایع‌ترین علائمی را که نشان‌دهنده وجود سندروم شوگرن هستند را با شما عزیزان به اشتراک گذاشتیم. در ادامه برخی دیگر از این علائم را که تنها در موارد نادری ممکن است بروز کنند، ذکر می‌کنیم:
- احساس خستگی مداوم
- گیجی یا سبکی سر
- درد شدید عضلات و ماهیچه‌ها بدون هیچ دلیل مشخص
- التهاب و درد مفاصل
- بی‌حسی گاه و بی‌گاه عضلات دست و پا
- احساس بی‌حسی، درد و سردی دست
- التهاب رگ‌های خونی
- بیماری‌های ریوی
- خشکی واژن در خانم‌ها
6 راه تشخیص سندروم شوگرن
با توجه به اطلاعات ارائه شده در بخش قبل مشاهده کردید که علائم سندروم شوگرن بسیار متنوع و گسترده است، بنابراین تشخیص آن تنها از روی علائم بروز داده شده کار چندان آسانی نیست. به همین دلیل است که اکثر پزشکان در وهله اول برای تشخیص این بیماری تجویز آزمایش می‌کنند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
1. آزمایش خون
در آزمایش خون وجود پادتن‌ها و هورمون‌های مرتبط با سندروم شوگرن مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که علائم مشاهده شده مربوط به سندروم شوگرن است. آزمایش خون همچنین می‌تواند اطلاعات زیر را در اختیار پزشک قرار دهد:
- نشانه‌هایی از وجود مشکلات التهابی
- نشانه‌هایی از بروز مشکلات کبدی و کلیوی
- سطح سلول‌های خون
- میزان آنتی‌بادی‌های موثر در سندروم شوگرن
2. آزمایش چشم
در صورتی که علائم بیمار شامل مشکلات چشمی باشد، انجام آزمایش چشم و معاینات چشمی برای بیمار ضروری خواهد بود. به این ترتیب میتوان میزان خشکی چشم و میزان اشک تولیدی را اندازه‌گیری کرد. در برخی از موارد نیز استفاده از قطره چشم کمک می‌کند تا میزان آسیب‌دیدگی قرنیه مشخص شود.
3. عکس برداری
در صورت تشخیص پزشک با استفاده از عکسبرداری میتوان عملکرد غدد بزاقی را مشخص کرد.
4. سیالوگرافی
در این روش که نوعی عکسبرداری با اشعه ایکس است، میزان بزاق تزریق شده به داخل دهان از طریق رنگ تزریق شده به بزاق جلوی گوش‌ها میسر میشود.
5. ساینتی گرافی غدد بزاقی
این روش نیز شامل نوعی تصویربرداری هسته‌ای است. در این روش از طریق تزریق ایزوتوپ رادیواکتیو به داخل رگ زمان رسیدن آن به تمامی غدد بزاقی ردیابی میشود.
6. بیوپسی
بیوپسی شامل نمونه‌برداری از لب برای تشخیص سلول‌های التهابی سندروم شوگرن است. برای این کار یک لایه بزاقی از لب‌ها به عنوان نمونه برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرد.
درمان سندروم شوگرن
همانگونه که می‌دانید هیچ درمان قطعی برای بیماری‌های خود ایمنی وجود ندارد، اما تجربه نشان داده است که استفاده از برخی از داروها می‌تواند نقش موثری در کنترل این علائم داشته باشد. در ادامه به صورت خلاصه به بررسی روش‌های درمانی سندروم شوگرن می‌پردازیم:
- استفاده از داروهای تحریک کننده بزاق
- استفاده از بزاق مصنوعی برای رفع خشکی دهان
- استفاده از اشک مصنوعی برای رفع خشکی چشم
- استفاده از قطره‌های چشمی
- استفاده از عینک‌های محافظ رطوبت
- استفاده از داروهای خلط آور
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی
- داروهای ضد قارچ
- جراحی مرتبط با چشم در صورت ضرورت
- نوشیدن آب فراوان
تاثیر تغییر سبک زندگی بر سندروم شوگرن
تغییر سبک زندگی همواره راه‌حل مناسبی برای کنترل بسیاری از بیماری‌ها است. بنابراین پیروی از یک سبک زندگی سالم می‌تواند کمک شایانی به کنترل این بیماری و کاهش علائم آن کند. به عنوان مثال ترک سیگار، کاهش مصرف الکل و کاهش مصرف کافئین و به ویژه قهوه تاثیر به سزایی در کنترل این بیماری خواهد داشت.
کاهش مصرف مواد قندی و استفاده بیشتر از میوه‌ها و سبزیجات تازه نیز می‌تواند علائم این بیماری را تحت کنترل قرار دهد. البته ناگفته نماند که نوشیدن آب کافی هم می‌تواند در این زمینه موثر باشد.
انجام ورزش‌هایی مانند پیلاتس و یوگا هم می‌توانند نقش موثری در کنترل این نوع از بیماری‌های خود ایمنی داشته باشند.
بیشتر بخوانید: