راهنمای مراقبت از بیمار دیابتی

برای شخصی که دیابت دارد، پذیرش آن آسان نیست. این یک بیماری است که هر روز مراقبت نیاز دارد. اگر شما هم با یک بیمار دیابتی زندگی می کنید مطلبی که برایتان آماده کرده ایم را دنبال کنید تا هر آنچه در مراقبت از او در منزل نیاز دارید را بدانید:

مراقبت در منزل از بیمار دیابتی

در گام نخست ضرورت دارد که در مورد این بیماری همه چیز را یاد بگیرید. هرچه بیشتر بدانید، بیشتر می‌توانید کمک کنید و در ادامه ابراز همدردی کنید. اوایل برای شخص ممکن است داشتن دیابت ترسناک باشد. او ممکن است در مورد تغییراتی که باید ایجاد کند احساس درماندگی کند. کنارش باشید و به او بگویید که احساس او را درک می‌کنید ولی اجازه ندهید که این احساسات بهانه‌ای برای عدم مراقبت از دیابت شود.

شناخت بیماری دیابت

برای مراقبت در منزل از بیمار دیابتی ابتدا باید دیابت را بشناسید. با ورود گلوکز یا قند به جریان خون، مقدار مناسبی انسولین توسط پانکراس (لوزالمعده) آزاد می‌شود که قند خون را کنترل می‌کند. در بدن بیماران دیابتی، این فرایند مختل شده و متوقف می گردد، در نتیجه باعث افزایش قند خون می شود که به آن هایپرگلایسمی می‌گویند. هایپرگلایسمی یا افزایش قند خون، در آغاز، پس از صرف غذا خود را نشان می دهد و با پیشرفت بیماری، در قند خون ناشتا نیز ظاهر می شود.

دیابت نوع یک

دیابت نوع یک، بر اثر تخریب سلول‌های بتا پانکراس رخ می دهد و معمولاً منجر به نقص کامل در ترشح انسولین در تمام طول عمر فرد می‌شود. دیابت نوع 1 در کودکان نیز رایج است که والدین این کودکان باید اطلاعات بسیاری از این نوع دیابت داشته باشند.

دیابت نوع دو

به طور معمول دیابت نوع دو، با پیش‌زمینه مقاومت انسولینی در فرد شکل می گیرد. هرچه سن افراد بالاتر می رود، امکان ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود و این نوع از دیابت، بیشتر در افراد بالای 30 سال ایجاد می‌شود. چاقی و کم‌تحرکی، دو عامل موثر در ابتلا به این نوع از دیابت شناخته شده اند.

دیابت در بارداری

دیابت بارداری یا GDM، نوعی از دیابت است که در زمان بارداری، زنان را مبتلا می کند. در صورت عدم کنترل، خطر سقط جنین وجود دارد و امکان دارد عوارض جبران‌ناپذیری را ایجاد کند، با مطالعه این مطلب می توانید از ابتلا به دیابت در دوران بارداری پیشگیری کنید.

مراقبت های دیابت

ماهیت بیماری دیابت نیاز به مراقبت پزشکی و فردی مداوم، به منظور مهار عوارض ناشی از بیماری را ضروری می سازد. مراقبت پزشکی در راستای تعیین نوع دیابت، کاهش بروز عوارض، برنامه‌ریزی جهت مدیریت بیماری و فراهم آوردن بستری جهت مراقبت پیوسته، انجام می شود.

لازم است فردی که با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می کند، تحت نظر گروهی متشکل از پزشک، پرستار، رژیم‌ شناس، داروساز و متخصص سلامت روان باشد و مدیریت و کنترل بیماری در ارتباط با تیم مراقبتی، خانواده و خود فرد صورت پذیرد. شواهد زیادی نشان می دهد که تغییر در سبک زندگی می‌تواند به پیشگیری و کنترل این بیماری خطرناک کمک کند. تغییراتی نظیر حفظ وزن متناسب، انجام فعالیت بدنی متوسط و داشتن یک رژیم غذایی دیابتی متعادل.

روش مراقبت های خانگی از بیماران دیابتی

مراقبت از بیماران دیابتی بسیار حیاتی است. ممکن است در صورت عدم مراقبت صحیح و اصولی از بیماران دیابتی، بیماری های دیگری به سراغ آنها آمده و زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. مراقبت خوب مستلزم برنامه ریزی و دقت عمل در بررسی علایم بیمار است. لازم است بیمار از نظر عاطفی در منزل حمایت شود. هدف نهایی این است که بیمار دیابتی احساس کند تحت مراقبت و عملکرد های درست، به بهبودی خواهد رسید و این مراقبت ها، موثر است.

کنترل داروها

داروها باید مطابق نسخه پزشک به بیمار داده شود. قبل از دادن دارو به بیمار، باید جهت احتیاط بیشتر، داروها را بازبینی کنید تا داروی مناسب به بیمار داده شود. دوز انسولین باید به دقت کنترل شود. داروهای انسولین باید در یخچال نگه‌ داری شوند و بیست دقیقه قبل از مصرف بیمار، از یخچال بیرون آورده شوند.

بررسی وضعیت تزریقات بیمار

شمایی که مراقب بیمار دیابتی هستید باید دقت کنید که بیمارتان، هر روز از یک نقطه، دارو تزریق نکند. تزریق از نقاط مختلف، باعث قدرت جذب متفاوتی می‌شود. بهتر است نقطه تزریق تغییر کند. برای بیمارانی که مشکلاتی مثل خستگی مزمن بر اثر قند خون پایین دارند، لازم است خود را برای موقعیت اورژانسی آماده کنید. زیرا ممکن است بیمار، علایم سرگیجه و خستگی شدید نشان دهد.

منع مصرف سیگار

در مراقبت در منزل از بیمار دیابتی، دقت کنید که سیگار کشیدن را کنار بگذارد. سیگار، ریسک عوارض دیابت که شامل حمله قلبی، سکته مغزي، آسیب به اعصاب و بیماری هاي کلیه می شود را افزایش می دهد. درواقع میزان مرگ و میر در سیگاری هایی که دیابت دارند نسبت به غیرسیگاری هایی که دیابت دارند، سه برابر بیشتر گزارش شده است (بر اساس مطاله انجمن دیابت امریکا).

کنترل فشار خون و کلسترول

چنانچه مراقب بیمار دیابتی هستید دقت داشته باشید که اگر فشار خون یا کلسترول بیمارتان بالا باشد آسیب های وارده به بدن بیمارتان، تشدید شده و احتمال حمله قلبی سکته مغزي یا سایر شرایط تهدید کننده بالا می رود. خوردن غذاهاي سالم و ورزش منظم می تواند یک راه مطمئن جهت کنترل فشار خون و کلسترول باشد. گاهی نیز دارو درمانی بهترین گزینه است. در هر حال، لازم است در منزل حواستان باشد که مراقبت شما در راستای حفظ فشار خون و کلسترول مناسب برای بیمارتان باشد.

مراقبت از دندان ها

دیابت می تواند بیمار را مستعد ابتلا به عفونت های لثه کند. بنابراین دقت کنید که بیمار دیابتی حداقل دوبار در روز مسواك بزند، یکبار در روز نخ دندان بکشد، برنامه معاینات دندانی را حداقل دوبار در سال داشته باشد، اگر لثه هاي بیمار، خونریزي، قرمزي یا التهاب داشت حتما برایش وقت ویزیت دندانپزشک بگیرید.

مراقبت از پای بیمار دیابتی

قند خون بالا می تواند به اعصاب بیمار در پاها آسیب برساند و جریان خون به پاهایش را کاهش دهد. خراش ها و زخم ها اگر درمان نشوند می توانند منجر به عفونت هاي جدي شوند. بنابر این توجه به سلامت پاها را به طور پیوسته در برنامه مراقبتی خود بگنجانید. بر این اساس می توانید اقدامات زیر را در منزل انجام دهید:

شستشوی روزانه پاها در آب ولرم، خشک نگه داشتن پاها به ویژه بین انگشتان، مرطوب کردن پاها و زانوها بوسیله لوسیون مناسب، بررسی روزانه پاها از نظر وجود خراش، زخم، قرمزی یا التهاب، توجه به بهبود زخم یا خراش های احتمالی پاها که اگر به تاخیر افتاد بیمار را نزد پزشک معالج ویزیت کنید.

کنترل استرس بیمار

اگر بیمار زندگی پر تنشی دارد لازم است که به سرعت با یادگیری راه های کاهش استرس آرامش را بخش اصلی زندگی او قرار دهید. زیرا استرس به تنهایی می تواند روند بهبودی و سلامت بیمارتان را مختل کند. برنامه خواب منظم و کافی و تنظیم افکار مثبت و دوری از کشمکش ها را به او یادآور شوید.

تغذيه مناسب

برای مراقبت از بیمار دیابتی باید به تغذیه او توجه ویژه داشته باشید. افزايش تعداد وعده‌هاي غذا و كاهش حجم غذا در هر وعده غذایی، متناسب ‌بودن غذاي مصرفي با میزان فعاليت‌هاي بدني، حذف ‌نكردن يكي از وعده‌هاي اصلي غذا به خصوص در سالمندان لاغر و سالمندان تحت درمان دارويي، استفاده زياد از سبزي‌ها در وعده‌هاي غذايي، کاهش مصرف ميوه‌هاي شيرين مانند انگور، خربزه، خرما، توت و همچنين خشكبار مانند توت خشك، كشكش، قيسي و …، مصرف بيش‌تر از حبوبات در برنامه‌ غذايي روزانه، استفاده از نان‌هاي سبوس‌دار، حذف‌كردن قند، شكر و شيريني مانند آب ‌نبات، شكلات، گز، سوهان و … .

از برنامه‌ي غذايي استفاده مناسب از مواد نشاسته‌اي مانند نان، برنج، سيب‌زميني، گندم، جو و ماكاروني به ميزاني كه موجب افزايش وزن نشود، كاهش مصرف چربي‌ها (اجتناب از سرخ‌كردن غذا و تهيه آن به صورت آب‌پز و كبابي)، استفاده از گوشت‌هاي کم‌چربي (قبل از پخت، چربي گوشت و پوست مرغ را جدا كند)، استفاده از شير و ماست كم‌چربي، محدود كردن مصرف تخم‌مرغ، مصرف كم‌تر گوشت‌هاي احشايي مانند جگر، مغز، قلوه و كله پاچه و استفاده از روغن مايع و زيتون.

ورزش

انجام حرکات ورزشی بایست متناسب با شرايط و وضعيت سلامت شخص باشد و به طور منظم و مستمر انجام گيرد. زمان ورزش بهتر است عصر (بعد از ظهر) باشد. سالمندان مي‌توانند ورزش‌هاي سبك مثل نرمش و پياده‌ روي انجام دهند.

مصرف ویتامین

برای مراقبت هرچه بهتر از بیمار دیابتی خود در منزل می توانید از ویتامین های موجود در میوه‌هایی همچون: پرتقال، نارنگی ولیمو، استفاده کنید. این ویتامین ها سبب می شوند تا قند خون را در کمتر از یک ماه پایین بیاورید.

حفظ وزن مناسب

چنانچه بیمار دیابتی شما اضافه وزن دارد، لاغری و کاهش وزن یکی از بزرگترین گام ها در کنترل دیابت اوست. به این منظور همواره او را از چاق شدن و اضافه وزن دور نگه دارید.