اسهال خونی چیست و درمان آن چگونه است؟
اسهال خونی یک بیماری شایع است که به دلایل متفاوتی ممکن است به وجود بیاید. این بیماری باعث ایجاد تغییر در شکل و رنگ مدفوع میشود. یعنی باعث ایجاد مدفوعی شل با رنگ قرمز یا قهوه‌ای روشن میشود.
این نوع اسهال در همه‌ی سنین ممکن است اتفاق بیفتد اما در کودکان، نوجوانان و افراد مسن خطرناک‌تر است و در صورت ابتلا حتما باید به پزشک مراجعه کنند. در ادامه توضیحات مفصل‌تری در رابطه با این بیماری ارائه می‌دهیم.
دلایل به وجود آمدن اسهال خونی چیست؟
دلایل زیادی برای ایجاد این نوع اسهال وجود دارد که به شرح آنها می‌پردازیم:
بیماری هموروئید:
یکی از دلایل ساده‌ی به وجود آمدن این نوع اسهال بیماری هموروئید است. هموروئید یا بواسیر به التهاب و تورم رگ‌های مقعدی گفته میشود.
آسیب در دستگاه گوارشی
وجود مشکل در دستگاه گوارشی و خونریزی آن می‌تواند باعث بروز اسها‌ل‌های خونی شود. البته نسبت به آسیب موجود در این سیستم، میزان حاد بودن بیماری تغییر می‌کند. این خونریزی ممکن است به دلیل پولیپ و التهابات روده، بیماری IBD یا مشکلات معده مثل سرطان به وجود بیاید. از جمله مشکلات گوارشی که باعث ایجاد این بیماری می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زخم معده و خونریزی آن
- یبوست
- سرطان روده بزرگ
- آسیب یا پارگی مری یا واریس مری
- بیماری‌های روده (پولیپ و التهاب)
- ایجاد کیست در روده‌ی کوچک
- وجود اشکال در عروق خونی سیستم گوارشی
- عفونت در روده
باکتری عامل اسهال خونی
انواعی از باکتری وجود دارد که باعث ایجاد عفونت و اسهال در افراد میشود. از مهم‌ترین آنها می‌توان به باکتری شیگلا، سالمونلا، کمپیلوباکتر و E.coliاشاره کرد. همچنین ممکن است بیماری اسهال به‌دلیل وجود ویروس در بدن اتفاق بیفتد. این عفونت‌ها از محیط خارجی وارد بدن می‌شوند. سپس شروع به رشد و تکثیر کرده و فرد را به‌شدت درگیر بیماری می‌کنند. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی بسیار واگیر هستند.
عوارض مصرف برخی از داروها
بعضی داروها مثل آنتی‌بیوتیک‌های شربتی عوارضی دارند که از جمله آنها مبتلا شدن به اسهال است.
مهم‌ترین علائم اسهال خونی
علائم این اسهال با توجه به نوع آن و شدتی که دارد می‌تواند متفاوت باشد. اما در صورت خفیف بودن بیماری علائم زیر پدیدار میشود:
- تب بالا
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- مشکلات و ناراحتی معده
- کاهش اشتها و وزن
- احساس ضرورت در دفع مدفوع
در صورت مبتلا شدن به اسهال حاد خونی علائم زیر دیده میشود که در این صورت مراجعه به پزشک لازم میشود:
- تب شدید
- ایجاد مشکل در تنفس
- احساس درد شدید در شکم و بدن
- سفت شدن شکم
- افزایش تعداد ضربان قلب
- احساس گیجی و سردرگمی
- پایین آمدن سطح هوشیاری فرد
- احساس ضعف شدید
- استفراغ خونی
اسهال خونی کودکان
همان‌طور که گفته شد این بیماری محدودیت سنی ندارد و همه‌ی افراد امکان مبتلا شدن به آن را دارند. اما مبتلاشدن کودکان به این نوع اسهال می‌تواند به شدت خطرناک باشد. زیرا به‌دلیل دفع همیشگی مدفوع شل و روان و کاهش اشتها مقدار زیادی از حجم آب بدن کم میشود که در کودکان باعث تضعیف شدید بدن میشود. پس در صورت مبتلا شدن کودکان به اسهال فورا به پزشک مراجعه کنید.
اسهال خونی در بزرگسالان
این بیماری در افرادی که دچار کم‌آبی بدن یا سوء‌تغذیه هستند، بدون در نظر گرفتن سن آنها می‌تواند ایجاد خطر کند. اما به‌طورکلی برای افراد بالای 55 سال سن می‌تواند خطر بیشتری به همراه داشته باشد.
تشخیص بیماری اسهال خونی
اگر در مدفوع اسهالی، خون وجود داشته باشد، معمولا رنگ آن به قرمز روشن تبدیل میشود. اما گاهی این مقدار کم است و تشخیص آن با چشم ممکن نیست به همین دلیل می‌توانید از دکتر بخواهید آزمایش خون مدفوع را برای شما نسخه کند.
از دست دادن خون در مدفوع باعث ایجاد آسیب‌هایی در درازمدت برای فرد میشود که از جمله آنها می‌توان به کم‌آب شدن بدن، ایجاد نارسایی در کلیه، کم‌خونی شدید و کمبود آهن در بدن اشاره کرد.
راههای پیشگیری از ابتلا به اسهال
اگر بیماری زمینه‌ای مثل وجود زخم در دستگاه گوارشی دارید باید نسبت به درمان آن اقدام کنید و داروهای مربوطه را درست و به‌موقع استفاده کنید.
همچنین درمان بیماری‌هایی مثل هموروئید و شقاق مقعدی از دیگر راههای پیشگیری از اسهال است.
عدم مصرف غذا و آب آلوده مهم است زیرا ممکن است این مواد به نوعی باکتری آلوده شده باشند که در ایجاد بیماری اسهال نقش مهمی دارد.
درمان خانگی اسهال خونی چگونه است
علائم اسهال اگر خیلی حاد نباشد معمولا بین 3 تا 7 روز از بین می‌روند. اما در این مدت می‌توان راهکارهایی انجام داد که هم در تسریع فرآیند بهبود تاثیرگذار باشد هم از ضعیف شدن بدن تا حد زیادی جلوگیری کند.
نوشیدن آب به مقدار زیاد نیز برای درمان کمک می‌کند. همچنین استفاده از آبمیوه‌ها و به‌طورکلی مصرف زیاد مایعات می‌تواند در درمان این بیماری مفید باشد.
مصرف قرص برای اسهال خونی
مصرف قرص در درمان اسهال نباید بدون تجویز پزشک صورت بگیرد چون ممکن است شرایط را بدتر کند. داروهایی مثل لوپرامید برای این منظور تولید شده‌اند اما قبل از استفاده حتما باید با پزشک بیماری‌های گوارشی مشورت کنید. اما برای درمان بدن‌درد ناشی از اسهال می‌توانید از مسکن‌هایی مثل پاراستامول استفاده کنید.
راههای جلوگیری از انتقال اسهال
رعایت بهداشت و شستن مداوم دست‌ها از مهم‌ترین راههای جلوگیری از سرایت بیماری است.
طبق تحقیقات صورت گرفته در drdr.ir اگر اسهال خونی دارید و نمی‌خواهید آن را به دیگران منتقل کنید باید نکات زیر را به‌خوبی رعایت کنید:
- شستن مرتب و کامل دست‌ها با آب و صابون به‌خصوص بعد از رفتن به دستشویی فراموش نشود
- تا زمان بهبودی کامل و حتی 48 ساعت بعد از پایان یافتن علائم از خانه خارج نشوید.
- از پخت غذا برای دیگران در زمان بیماری و 48 ساعت بعد از بهبود کامل خودداری کنید.
- آموزش صحیح شستن دست‌ها به کودکان برای عدم مبتلا نشدن آنها
- شستن تمامی ملحفه‌ها و لباس‌های آلوده با آب داغ
- شستن و ضدعفونی کردن سرویس بهداشتی به‌طور مرتب
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
معمولا علائم این بیماری بعد از گذشت 2 الی 3 روز شروع به کم‌شدن می‌کند و در این موارد مراجعه به پزشک لازم نیست. اما در بعضی موارد نه تنها به مرور، بهبودی حاصل نمی‌شود بلکه بیماری شدیدتر هم میشود. در اینجا لازم است تا با مراجعه به پزشک و یافتن علت بیماری نسبت به درمان آن اقدام کنید. ممکن است پزشک با تجویز آنتی‌بیوتیک تصمیم به درمان شما بگیرد یا حتی در موارد خیلی شدید لازم باشد بیمار چند روزی در بیمارستان بستری شود.
اسهال خونی یک بیماری به‌شدت مسری است. بخصوص اگر عامل ایجاد آن باکتری و ویروس‌ها باشند. این بیماری اگر به دلایل معمولی و غیر خطرناک به وجود آمده باشد بعد از گذشت چند روز کاملا از بین می‌رود.
در مواردی که علائم به مرور کم‌تر نشود و شدت بیماری روزانه بدتر از قبل شود مراجعه به پزشک و یافتن دلیل برای آن لازم و ضروری است. زیرا اسهال گاهی در اثر یک آسیب جدی یا بیماری خطرناک در بدن به وجود می‌آید. در غیر این صورت لازم نیست خیلی نگران آن باشید. فقط در حین بیماری سعی کنید جلوی انتقال آن به دیگران را بگیرید و همچنین با مصرف مایعات فراوان از ضعف بدن جلوگیری کنید.