بیماری آسرولوپلاسمینمی
آسرولوپلاسمینمی اختلالی است که در آن آهن به تدریج در مغز و سایر اندام ها تجمع می یابد. تجمع آهن در مغز منجر به مشکلات عصبی می شود که عموماً در بزرگسالی ظاهر می شوند و با گذشت زمان بدتر می شوند.
بیماری آسرولوپلاسمینمی یا آکرولوپلاسمینمی چیست؟
افراد مبتلا به آسرولوپلاسمینمی دچار انواع مشکلات حرکتی می شوند. آنها ممکن است انقباضات غیرارادی عضلانی (دیستونی) سر و گردن را تجربه کنند که منجر به حرکات و انقباضات مکرر می شود.
سایر حرکات غیر ارادی نیز ممکن است رخ دهد، مانند لرزش ریتمیک (لرزش)، حرکات تکان دهنده (کره)، پرش پلک (بلفارواسپاسم)، و گریم کردن. افراد مبتلا همچنین ممکن است در هماهنگی مشکل داشته باشند (آتاکسی). برخی در دهه چهل یا پنجاه سالگی دچار مشکلات روانی و کاهش عملکرد فکری (زوال عقل) می شوند.
علاوه بر مشکلات عصبی، افراد مبتلا ممکن است به دیابت مبتلا شوند که ناشی از آسیب آهن به سلول‌های پانکراس هستند که انسولین را می‌سازند، هورمونی که به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. تجمع آهن در لوزالمعده توانایی سلول ها برای ساخت انسولین را کاهش می دهد که تنظیم قند خون را مختل می کند و منجر به علائم و نشانه های دیابت می شود.
تجمع آهن در بافت ها و اندام ها منجر به کمبود (کمبود) آهن در خون می شود که منجر به کمبود گلبول های قرمز خون (کم خونی) می شود. کم خونی و دیابت معمولاً در زمانی رخ می دهد که فرد مبتلا به بیست سالگی برسد.
افراد مبتلا همچنین تغییراتی در بافت حساس به نور در پشت چشم (شبکیه) ناشی از آهن اضافی دارند. این تغییرات منجر به لکه‌های مات کوچک و نواحی دژنراسیون بافتی (آتروفی) در اطراف لبه‌های شبکیه می‌شود. این ناهنجاری ها معمولاً بینایی را تحت تأثیر قرار نمی دهند، اما می توان آنها را در معاینه چشم مشاهده کرد.
ویژگی‌های خاص آسرولوپلاسمینمی و شدت آن ممکن است حتی در یک خانواده متفاوت باشد.
نام های دیگر بیماری آسرولوپلاسمینمی
- کمبود فرواکسیداز
- کمبود آپوسرولوپلاسمین خانوادگی
- کمبود ارثی سرولوپلاسمین
- هیپوسرولوپلاسمینمی
- هموسیدروز سیستمیک ناشی از آسرولوپلاسمینمی
علائم و نشانه های آسرولوپلاسمینمی
علائم و شدت آسرولوپلاسمینمی از فردی به فرد دیگر حتی در بین اعضای یک خانواده متفاوت است. سن شروع نیز متفاوت است و از هر نقطه ای بین 20 تا 60 سالگی متغیر است. سه یافته اصلی مرتبط با آسرولوپلاسمینمی عبارتند از دژنراسیون شبکیه، علائم عصبی و دیابت.
برخی از افراد مبتلا به آسرولوپلاسمینمی دچار کم خونی خفیف (سطح پایین گلبول های قرمز خون) می شوند که می تواند باعث خستگی، ضعف، تنگی نفس و رنگ پریدگی پوست شود. کم خونی اغلب قبل از ایجاد سایر علائمی که معمولاً با آسرولوپلاسمینمی همراه است رخ می دهد.
بسیاری از افراد مبتلا دچار دژنراسیون پیشرونده شبکیه می شوند. شبکیه ها لایه های نازکی از سلول های عصبی هستند که سطح داخلی چشم ها را می پوشانند. شبکیه ها نور را حس می کنند و آن را به سیگنال های عصبی تبدیل می کنند که سپس از طریق عصب بینایی به مغز منتقل می شود. آسیب به بافت شبکیه می تواند ناشی از رسوب آهن باشد یا مربوط به دیابت باشد که به عنوان بخشی از آسرولوپلاسمینمی ایجاد می شود.
انواع علائم عصبی در افراد مبتلا به آسرولوپلاسمینمی به دلیل تجمع آهن در مغز رخ می دهد. علائم خاص ممکن است متفاوت باشد، اما اغلب شامل اختلالات حرکتی، ناتوانی در هماهنگی حرکات ارادی (آتاکسی)، گفتار نامفهوم یا مشکل در صحبت کردن (دیسرتری)، تغییرات رفتاری و اختلال شناختی است.
اختلالات حرکتی مرتبط با آسرولوپلاسمینمی شامل لرزش، کره (حرکات سریع، غیرارادی، تند و سریع) و دیستونی است که به گروهی از اختلالات عضلانی اشاره دارد که عموماً با انقباضات غیرارادی عضلانی مشخص می‌شود و بدن را مجبور به انجام حرکات و وضعیت‌های غیرطبیعی، گاهی دردناک می‌کند. . نمونه ای از دیستونی بلفارواسپاسم است، وضعیتی که با اسپاسم عضلانی غیرارادی و انقباض عضلات اطراف چشم مشخص می شود.
برخی از افراد مبتلا ممکن است علائمی شبیه علائم بیماری پارکینسون داشته باشند که گاهی اوقات به آن پارکینسونیسم می گویند. این علائم شامل لرزش، کندی غیر طبیعی حرکت و ناتوانی در ماندن در وضعیت ثابت یا متعادل است. برخی از افراد مبتلا به آسرولوپلاسمینمی دچار اختلال شناختی می شوند که می تواند به زوال عقل تبدیل شود. تغییرات رفتاری یا احساسی (مانند افسردگی) نیز ممکن است رخ دهد.
تجمع آهن در افراد مبتلا به آسرولوپلاسمینمی ممکن است در پانکراس نیز رخ دهد. پانکراس اندام کوچکی است که در پشت معده قرار دارد و آنزیم هایی ترشح می کند که به روده ها می روند و به هضم کمک می کنند. لوزالمعده همچنین هورمون های دیگری مانند انسولین ترشح می کند که به تجزیه قند کمک می کند. آسیب به پانکراس ممکن است در نهایت منجر به دیابت شود.
دیابت یک اختلال رایج است که در آن بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند یا قادر به استفاده صحیح از انسولین نیست. بنابراین، بدن قادر به تبدیل مواد مغذی به انرژی لازم برای فعالیت های روزانه نیست. بارزترین علائم تشنگی و ادرار بیش از حد غیرعادی است.
علت بیماری آسرولوپلاسمینمی چیست؟
جهش در ژن CP باعث ایجاد آسرولوپلاسمینمی می شود. ژن CP دستورالعمل هایی را برای ساخت پروتئینی به نام سرولوپلاسمین ارائه می دهد که در انتقال و پردازش آهن نقش دارد. سرولوپلاسمین به حرکت آهن از اندام ها و بافت های بدن کمک می کند و آن را برای الحاق به مولکولی به نام ترانسفرین آماده می کند که آن را به گلبول های قرمز خون می رساند تا به حمل اکسیژن کمک کند.
جهش‌های ژن CP منجر به تولید پروتئین سرولوپلاسمین می‌شود که ناپایدار یا غیرعملکردی است، یا از ترشح (ترشح) پروتئین توسط سلول‌هایی که در آن ساخته می‌شود، جلوگیری می‌کنند. هنگامی که سرولوپلاسمین در دسترس نباشد، انتقال آهن به خارج از بافت های بدن مختل می شود. تجمع آهن در نتیجه به سلول‌های آن بافت‌ها آسیب می‌زند که منجر به اختلال عملکرد عصبی و سایر مشکلات سلامتی که در آسرولوپلاسمینمی مشاهده می‌شود، می‌شود.
این وضعیت در الگوی اتوزومال مغلوب به ارث می رسد، به این معنی که هر دو نسخه از ژن در هر سلول دارای جهش هستند. والدین یک فرد مبتلا به بیماری اتوزومال مغلوب هر کدام یک نسخه از ژن جهش یافته را حمل می کنند، اما معمولاً علائم و نشانه های این بیماری را نشان نمی دهند.
چه کسانی بیماری آسرولوپلاسمینمی میگیرند؟
آسرولوپلاسمینمی یک اختلال بسیار نادر است که مردان و زنان را به تعداد مساوی درگیر می کند. بروز دقیق آسرولوپلاسمینمی ناشناخته است. ممکن است در ژاپن شیوع بیشتری داشته باشد، جایی که تخمین زده می‌شود در جمعیت عمومی یک نفر در هر 2000000 نفر را تحت تاثیر قرار دهد.
از آنجایی که بسیاری از موارد آسرولوپلاسمینمی تشخیص داده نمی شوند یا اشتباه تشخیص داده می شوند، تعیین فراوانی واقعی این اختلال در جمعیت عمومی دشوار است. آسرولوپلاسمینمی اولین بار در ادبیات پزشکی در سال 1992 توصیف شد.
بیشتر بخوانید: