طبع ماهی
مزاج ماهی سرد است یا گرم؟
- مزاج ماهی به طور کلی سرد و تر است.
- ماهی دریا و آب شور، سردی و تری کمتری دارد و بعضی نسبت به بعضی گرم تر می‌باشند.
- میزان سردی ماهی‌های بزرگتری که در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند و فعالیت کمتری دارند، بیشتر است.
- ماهی اگر به شیوه مناسب پخته و مصرف شود، زودهضم است.
- خون خوبی از آن تولید می‌شود.
- به بدن رطوبت می‌بخشد و از مشکلات ناشی از خشکی و حرارت بدن میکاهد.
- چاق کننده است.
- مصرف متعادل آن برای مادران شیرده مفید بوده و شیرافزاست.
- ماهی در افراد گرم مزاج سبب تقویت نیروی جنسی می‌شود.
- خوردن ماهی تازه و بریان با پیاز تازه سبز موجب افزایش قوای جنسی می‌شود.
- مصلح اخلاط گرم است و برای زخم نای ناشی از حرارت مفید می‌باشد.
- برای سل، دق و ضعف کبد و کلیه ناشی از حرارت مفید است.
- ماهی مصلح اخلاط گرم مانند صفرا در بدن است و برای افرادی که دچار غلبه خلط صفرا هستند، مفید است.
- کباب کردن ماهی روی آتش بهتر از سرخ کردن آن در روغن است.
- گوشت دم و حوالی باله‌های ماهی به سبب حرکت زیاد آن نواحی لطیف تر است و رطوبت کمتر و بلغم کمتری تولید می‌کنند.
تشخیص ماهی مرغوب از غیرمرغوب
- ماهی‌هایی که گوشت آنها بوی خوبی ندارند خیلی مرغوب نیستند و اخلاط و مواد نامرغوبی بر اثر هضم آنها در بدن ایجاد می‌شود.
- حرکت سریع و فلس زیاد از نشانه‌ها ماهی خوب است چون از نشانه‌های خشکی بوده و لذا این ماهی‌ها رطوبت زیاده از حدی ندارند.
- ماهی خوب آن است که همان روز صید شده و بوی بد نیز نداشته باشد. گوشت ماهی لطیف است و سریعاً دچار عفونت می گردد.
چه کسی نباید گوشت ماهی مصرف کند؟
- افراد دارای مزاج سرد و تر یا افرادی که معده و یا مغز سرد و تر دارند، که در این حالت مصلح ماهی، زنجبیل پرورده، گلقند، ترشی کبر، سرکه، گلپر و جاوشیر است.
- کسانی که عصب و معده‌ی بلغمی دارند (مخصوصاً در افراد چاق).
- اشخاصی که در اثر خوردن ماهی دچار تهوع می‌شوند که می توانند برای جلوگیری از این حالت از آب بِه یا آب زیره استفاده کنند.
عوارض مصرف ماهی بدون مصلح
اگر فردی با مزاج سرد یک غذای سرد مثل ماهی آن هم در شب و یا در فصول سرد بدون مصلح بخورد، ممکن است به این عوارض مبتلا شود:
- افزایش بیش از حد میزان سردی مغز و اعصاب
- اختلال عملکرد مغز
- اختلال حس و حرکت بدن با علائمی چون گزگز و بی حسی پوست یا بخشی از بدن
- خواب آلودگی و کسلی
- کندی سرعت حرکت یا حرف زدن
- در موارد حاد حتی بیماری فلج هم عارض شده است
عوارض زیاده روی در مصرف ماهی
- مداومت در خوردن ماهی، سبب ضعف معده و موجب برص و تشنگی می‌شود که برطرف کننده آن سرکه است.
- از دیگر عوارض زیاده روی در مصرف گوشت ماهی، کاهش حجم عضلات و لاغری است.
- بلغم و رطوبت تولید شداز مصرف افرطی ماهی، می‌تواند با نفوذ به اعصاب منجر به سستی اعصاب از جمله عصب چشم شود که در طولانی مدت می‌تواند باعث ضعف بینایی یا تاری دید گردد.
نکات و الزامات مهم در مصرف ماهی
- گرم مزاجان بهتر است ماهی را با سرکه مصرف نمایند.
- آشامیدن آب بعد از ماهی بسیار زیان آور است و موجب بیماری‌های مزمن می‌شود.
- مصرف ماهی همراه با شیر و تخم مرغ و یا گوشت سایر حیوانات بسیار زیان آور است و سبب بیماری‌های مزمن می‌گردد.
- نکته بسیار بسیار مهم این است که مطلقاً نباید حین مصرف ماهی تا حدودا ۲ ساعت بعد از آن، آب نوشیده شود، چون مصرف آب می‌تواند منجر به بروز انواع قولنج و زمینه ساز انواع فلج‌ها و حتی برخیی از انواع سکته‌ها بشود.
- در ایام سرد سال و به ویژه سرد مزاجان، بعد از خوردن ماهی حتما از مصلح آن که خرما یا عسل است، استفاده کنند.
- نمک زدن به ماهی تا حدودی لازم است، چون مزاج نمک هم گرم بوده و اصلاح می‌کند. مخصوصاً سرد مزاجان می‌توانند میزان فلفل و نمک ماهی را بیشتر بگیرند، البته گرم مزاجان بهتر است ماهی را بدون این افزودنی‌ها استفاده نمایند.
- ماهی نمک سود از هر نوع که باشد گرم و مایل به خشکی است و ماهی نمک سود کهنه گرم و خشک و بدترین نوع غذا است.
مصلح ماهی چبست؟
- مصلح خواص و مزاج ماهی (موادی که بهتر است در هنگام پخت و یا مصرف همراه ماهی استفاده شوند تا عوارض آن کمتر شود) عبارت‌اند از: زنجبیل، گلپر، زیتون پرورده، ادویه‌جاتی چون فلفل و دارچین، مغز گردو و سبزیجات تند محلی
- ماهی‌هایی که به صورت شکم پر آماده و استفاده می‌شوند از همین قاعده پیروی می‌کنند که در آن عنصر غالب، سبزی‌های محلی، مغز گردو، رب انار، آب نارنج و مقداری نمک و ادویه است.
- استفاده از گرمی جات دیگری همچون عسل، پودر زیره، خردل و سبزیجات تند همچون آویشن، ترخون و … هم می‌توانند خواص و مزاج ماهی را بهبود بخشند و ضرر و سردی ماهی را کاهش دهند.
انواع روش‌های طبخ ماهی
کباب کردن ماهی بر آتش بهترین روش طبخ ماهی است چون باعث می‌شود رطوبت‌ها و بلغم‌های گوشت ماهی به صورت مواد سفید از آن خارج شود.
خواص ماهی کباب شده چیست؟
- ماهی کباب شده تازه، هضم راحتی دارد.
- خون نسبتاً متعادلی تولید می‌کند.
- کباب ماهی با آبغوره و مصرف آن همراه کمی سماق، برای دفع گوارشی مواد زائد صفراوی یا دموی (در مزاج ها و اخلاط گرم) بسیار مفید است.
- مصرف ماهی تازه کباب شده همراه با پیاز تازه اثر تقویت‌کنندگی مایعات جنسی را بیشتر دارد و باعث تقویت حالت نعوظ و یا برانگیختگی اندام‌های تناسلی می‌شود.
سرخ کردن ماهی در روغن: اگر ماهی در روغن سرخ شود ضمن اینکه رطوبت زائد آن خارج نمی‌شود، در داخل بدن ماهی باقی مانده و سفت‌تر شده و هضم آن بسیار سخت خواهد شد.
بخارپز کردن ماهی: برای این کار، ماهی بدون آب یا روغن را در ظروف در بسته با شعله کم قرار داده تا ماهی با رطوبت و چربی ذوب شده خودش آرام آرام بپزد؛ البته باید گاه گاهی درب ظرف برداشته شود تا بخارات تجمع یافته خارج شده و از میزان تری ماهی به تدریج کاسته شود.
مقایسه ماهی بخارپز و ماهی سرخ شده
ماهی‌هایی که به صورت بخارپز پخته می‌شوند از سرخ کرده بهترند ولی باز به دلیل اینکه رطوبت از آنها به طور موثر و کافی خارج نمی‌شود، عارضه رطوبتِ زیاد را دارند.
بیشتر بخوانید: