چگونگی تشویق کودکان

شاید از جمله والدینی هستید که زیاد از کودک خود تحسین می‌کنید اما آیا این کار را به درستی انجام می‌دهید؟ کارشناسان حوزه تربیت کودک، نقش تغییرات کوچکی که می‌توانید در نحوه تشویق کودکان خود بکار بگیرید تا شاهد تأثیرات عمده به روی عزت نفس آنها باشید را به شما معرفی کرده‌اند که می‌توانید در اینجا با آنها آشنا شوید:

زمانیکه رتبه اول را در تکالیفشان کسب می کنند

وقتی کودک شما در انجام کارهایش مثل تکالیف درسی، بالاترین رتبه را بدست می‌آورد برایتان راحت نخواهد بود که با شوق فراوان خرسندی خود را بروز ندهید و از بیان جمله ” تو به شکل باورنکردنی باهوشی ” خودداری کنید اما در واقع بکار بردن قیود و صفت‌هایی مانند باورنکردنی و شگفت‌آور تأثیر منفی به روی کودکان می‌گذارد. طبق گفته‌های دکتر نیکلاس وستر، یک روانشناس بالینی در مرکز سلامت کودکان در دالاس و دستیار پروفسورش در جنوب غربی آمریکا، درمورد کودکانی که عزت نفس ضعیف دارند، تحسین کردن زیاد و خارج از حد نیاز، می‌تواند ناخواسته آنها را تحت فشار قرار دهد که بخواهند همیشه کمال گرایانه عمل کنند. به همین علت ممکن است از انجام کارهای چالش‌برانگیز اجتناب کنند تا عزت نفسشان به همان قدرت حفظ شود.

تو به راستی همه تلاشت را کردی

یک تحسین خوب ارائه دادن به سادگی کنار نهادن برخی واژه‌ها نمی‌باشد. طبق اظهارات دکتر وسترن درباب تحسین «فرد محور»، بطور مثال با گفتن ” تو واقعاً باهوشی ” یا ” تو بهترینی ” در واقع به سمت ویژگیهایی در کودکان با عزت نفس پایین نشانه‌گیری می‌شود که از نظر آنها غیرقابل تغییر است نظیر هوش و چابکی. به این ترتیب ممکن است به این نتیجه برسند که اگر توان انجام کاری را داشته باشم باهوشم و لایق تحسین و اگر نه باهوش نیستم و نالایق برای دریافت تحسین. در باب تحسین «عملکرد محور» با بیان عبارتی مانند اینکه من متوجه تلاشی که می‌کنی هستم، کودکان را به سمت انجام اعمالی سوق می‌دهید که برایشان چالش‌برانگیز باشد زیرا می‌دانند که نوع عملکرد و تلاششان، توقعات مورد نظر را برآرورده می‌کند.

تو توانستی در بین یک جمع قوی، بدرخشی

صرفنظر از میزان عزت نفس کودک، هیچ کودکی نباید بیش از حد لیاقتش تعریف و تمجید دریافت کند. تحسین کردن کاذب و ظاهری، تنها یک اغراق محسوب می‌شود که در نهایت باعث عدم اعتماد کودک به ما یا نادیده گرفتن تعریف و تمجیدمان خواهد شد. وقتی کودکی با عزت نفس ضعیف از پس انجام کاری به خوبی بر می‌آید از او به درستی و دقت تمجید کنید اما برای تأثیر گذاری بهتر، عملکردش را آنگونه که در دنیای بیرون ارزیابی می‌شود برایش توضیح دهید. بطور شفاف به او بگویید تو بین ۱۲ تیم شرکت کننده توانستی موفق باشی و این خیلی ارزشمند است.

تو  قدم های زیادی به سمت هدف برداشته ای

به یاد داشته باشید که در بدترین شرایط هم همیشه مسایلی هستند که به خوبی پیش بروند. به جای صرف کردن زمان به روی اموری که بد پیش می‌روند، به روی نکات مثبت تمرکز کرده و کودک خود را برای هر آنچه به خوبی انجامش می‌دهد تحسین کنید. در واقع تمام عواملی که در یک عملکرد مورد تأیید شماست و تمایل دارید در کودک تقویت شود را حال چه خوب انجامش داده یا نه، مورد تشویق خود قرار دهید. شاید تیم او یک بازی را ببازد اما بسیار ارزشمند است که کودک شما به سهم خود چندین بار برای بردن تلاش کند.

تلاش بیشتر کردن برایت با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود

این فوق‌العاده است که به رتبه دوم صعود کرده‌ای و من می‌دانم که دفعه بعد با تلاش بیشتر در مقام اول قرار می‌گیری. زمانیکه تعریف و تمجید همراه شود با نظری که پیام منفی در خود دارد، تاثیرش را از دست خواهد داد. در عوض تحسین خود را بوسیله عباراتی نظیر این بار خیلی خوب انجام دادی و دفعه بعد بهتر هم خواهی شد همراه کنید یا اینکه برای رتبه اول تلاش کن و دفعه بعدی بدستش بیاور. نظری که با تعریف و تمجید شما همراه شود در کنار اینکه به کودک احساس خوبی نسبت به خودش می‌بخشد او را برای تلاش بیشتر با انگیزه می‌کند.

باید به خود ببالی

تفاوت است میان اینکه به کسی بگویید عملکردش عالیست تا اینکه بگویید تو یک نابغه ای .این گفته خانواده درمان گری است که اظهار داشته به جای تحسین کودک خود به خاطر درخشش که در پروژه ای علمی توانسته نمره خوبی کسب کند تعریف و تمجید خود را به سمت حقیقت موضوع سوق دهید و بگویید کارت خیلی خوب بود و برای انجام این پروژه تلاش زیادی کردی و امیدوارم به خاطر عملکرد خوبت به خود افتخار کنی.بر این مبنا و طبق نظر این روان درمانگر، زمانیکه تشویق کودکان را درست و به جا باشد این فرصت به آنها داده می شود که به خود ببالند بدون اینکه خود را برای انجام کمال گرایانه کارهایشان در آینده، تحت فشار قرار دهند.

تو کمک می کنی که انجام امور خانه به راحتی صورت گیرد

چقدر می تواند فوق العاده باشد که دخترتان به اندازه ای بزرگ شده باشد که بتواند مسوولیت برداشتن  ظرف ها را از ماشین ظرفشویی به عهده بگیرد اما در عین حال نیازی نیست که شما در تشویق کودکان زیاده روی کنید.در عوض برای انجام کاری که از او انتظار می رفته، قدردانش باشید. افراط در تعریف و تمجید به خاطر انجام کارهای روزمره، به نوعی لوس کردن کودک می شود. به جای آن پیشنهاد روانشناسان این است که پیامد مثبت انجام کارهای خانه بوسیله آنها را  اینگونه بیان کنید که من دیدم که ماشین ظرفشویی را خالی کردی، از تو ممنونم الان می توانم ظرف های کثیف را درون ماشین قرار دهم و از ازدحام ظرف ها کم می شود.

می توانم بگویم بسیار خوب عمل کرده ای

اینکه هربار با دیدن نقاشی های کودک، ذوق زده به او بگویید که تو بی نظیری کار راحتی است اما خوب است بدانید که چندان به نفعشان نمی باشد. چنانچه باورشان این شود که همواره هر کاری می کنند بی نظیر است درحالیکه تمام تلاش خود را نکرده و همه توانشان را بکار نگرفته اند و توقع بدست آوردن موفقیت با کمترین تلاش را داشته  باشند ، انتظار تشویق کودکان به خاطر کوچکترین کارهایشان خواهند داشت.عملکرد مناسب جایگزین، این است که بگویید من متوجه تلاش و زمانی که برای انجام کارت گذاشتی شدم و اینکه نخواستی عجولانه کارت را تمام کنی باارزش است یا اینکه من دیدم که تو چقدر برای کشیدن نقاشی ات فکر کردی و احساس به خرج دادی.

تحسین در مقابل دیگران

چنانچه کودکتان باعث افتخار شماست اجازه دهید دیگران هم مطلع باشند به ویژه زمانیکه کودک مورد نظر در نزدیکی شما قرار دارد. یکی از بهترین روشها برای تقویت عزت نفس کودکان این است که این فرصت را به آنها بدهید تا  متوجه شوند از آنها در نزد دیگران خوش گویی کرده و تحسینشان می کنید. بطور مثال دورهمی های خانوادگی در کنار پدر بزرگ و مادر بزرگ بهترین فرصت است که به خاطر انجام مرتب و خوب تمرینات هر روزه کودکتان در بسکتبال که  پس از مدرسه انجام می دهد، به خود ببالید.

ترا بی قید و شرط دوست داریم

برای اینکه تشویق کودکان را کامل ارائه دهید، بایستی با جدیت و پیوسته به کودک خود بگویید که دوستش دارید.اما آنچه مهم است این است که به آنها بگویید و تاکید کنید که جدا  از هر کاری که آنها انجام دهند یا نه، آنها را دوست دارید یعنی به شکلی به آنها ابراز علاقه کنید که بفهمند عشق شما به آنها بی چون و چراست.کودک شما بایستی به این باور برسد که جدا از ظاهر، رفتار و عملکردهایش  او را دوست دارید و با او مهربان هستید.