انواع گاز و باند پزشکی
گاز و باند پزشکی چیست؟
گاز و باند پزشکی، پارچه ای است سفید و نازک با بافت باز که در بانداژ، پانسمان و اسفنج های جراحی مورد استفاده قرار می گیرند، پرکاربردترین پانسمان، پانسمان مراقبت از زخم است. گاز و باند پزشکی، در ابعاد ۱۰ در ۱۰ سانتی متر یافت میشوند. از نظر شناسایی ظاهری به دو نوع ساده و خط دار تقسیم بندی میشوند. گاز، از الیاف پنبه ، ریون ، پلی استر یا ترکیبی از این الیاف ها ساخته می شود. در ساخت گاز و باند جراحی باید استانداردهایی مانند خالص بودن جنس، تعداد نخ، نوع ساخت و ساز و استریل یا غیراستریل بودن رعایت شود.
ساختار گاز و باند پزشکی
انواع گاز و باند پزشکی بافت تافته دارند و حدود تعداد تار آن، ۱۲ و پود آن ۸ می باشد. جنس گاز و باند پزشکی باید کاملا از پنبه باشد. الیاف نخی که که در ساخت گاز و باند پزشکی به کار می رود نباید حتی میزان اندکی الیاف مصنوعی داشته باشد زیرا الیاف مصنوعی باعث ایجاد آلرژی های پوستی و غیر پوستی می شود و هم چنین به علت ساختار آن و بافت آن کارآیی مورد نظر را ندارد. گازی که از الیاف مصنوعی ساخته شده باشد، نمی تواند محلول ها را به خوبی جذب کرده و و نگهداری کند. باند و گاز پزشکی به دو صورت استریل و غیر استریل وجود دارند: گازهای پزشکی غیراستریل به طور معمول برای صدمات و زخم های سطحی و گرم کردن عضلات و ثابت نگه داشتن اولیه محل، هنگام دررفتگی و شکستگی ها استفاده می شود. گاز های استریل نیز برای زخم های عمیق، در جراحی ها و پوشش دادن محل سوختگی استفاده می شود.
تولید و استریل گاز و باند پزشکی
گاز و باند پزشکی به دلیل اینکه نقش حیاتی و حساس در حوزه درمان دارند، باید در تولید آن ها دقت بسیاری به کار برد. در تهیه این وسایل باید قوانین و ضوابط مشخصی رو رعایت کرد. علاوه بر رعایت این قوانین و ضوابط مهم ترین مرحله، مرحله استریل کردن گازها می باشد. با توجه به اینکه تولید و استریل کردن گاز و باند پزشکی مراحل طولانی دارد و زمان بر می باشد نیاز به نیرو و تشکیلات و در نتیجه هزینه بالایی می باشد. برخی از افراد به علت همین طولانی و زمان بر بودن فرآیند و هم چنین هزینه های بالا با استفاده از روش های غیر اصولی و غیر بهداشتی جهت تولید این محصول اقدام می کنند و بخاطر اهداف سودجویانه خود سلامتی بقیه افراد جامعه را به خطر می اندازند. در تولید اولیه گاز و باند پزشکی باید به ۳ مرحله توجه نمود:
۱٫ در شرایط و موقعیت مناسب از مواد شیمیایی مجاز استفاده شود.
۲٫ پارچه در شرایط و موقعیت مناسب بطور کامل شست و شو داده شود.
۳٫ در زمان خشک کردن، تار و پود پارچه تنظیم شود.
بعد از عبور از مرحله تولید اولیه به مرحله برش و بسته بندی می رسد. قبل از اینکه برش زده شود در اتاق قرنطینه که لامپ یو وی دارد قرار داده می شود، سپس در اندازه های دلخواه برش زده می شود و دوباره در اتاق قرنطینه قرار می گیرد و سپس آماده بسته بندی در دستگاه های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک می شود. بعد از عبور از این مرحله در بسته های نایلونی و جعبه هایی از جنس مقوا قرار می گیرند. در مرحله استریل شدن از طریق دستگاه اتوکلاو، استریل می شوند و به کار برده می شوند. برخی از گاز های پزشکی یکبار مصرف استریل با اتیلن اکساید شست و شو داده شده و سپس از طریق اشعه گاما استریل شده و در اختیار مراکز درمانی و داروخانه ها و بیمارستان ها قرار می گیرند.
انواع گاز و باند پزشکی بر اساس کاربرد:
گاز و باند پزشکی وازلينه
گاز و باند پزشکی است که به وازلين آغشته شده است ودر قسمت های مختلف خدمات پزشكي کاربرد دارد. برای انجام پانسمان های مستقيم که با زخم هاي خشك و مزمن در تماس هستند، و هم چنین پانسمان زخم هاي بستر و پوشاندن زخم هاي سوختگي به صورت عمومي کاربرد دارد.
گاز طبي دندان پزشكي
گاز پزشکی هيدروفيلي است که توانایی جذب بالای آب را دارد، برای عمل جذب کردن خون و انواع محلول ها و مایع ها از محل جراحت و زخم در دندان پزشکی مورد استفاده قرار می گيرد.
گاز طبي استريل
گاز پزشکی استريلی است که توانایی جذب بالای آب را دارد و برای عمل جذب خون و مایعات خوني که روي زخم هاي سطحي به وجود می آید، کاربرد دارد.
گاز طبي غير استريل( ساده)
این نوع گاز پزشکی برای عمل جذب خون و مایعات خوني، آغشته سازی و پوشاندن سطوح زخم ها به مواد ضدعفوني كننده با گاز استريل مورد استفاده قرار می گیرد. هم چنین جهت قرار دادن گاز پزشکی غير استريل روي گاز پزشکی استريلی که بر روي زخم ها به دلیل انجام پانسمان قرار داده شده است، کاربرد دارد.
لانگ گاز
از این نوع گاز پزشکی، جهت كنترل کردن خونريزي زخم، جذب کردن خون و نیز ترشحات خوني هنگام عمل های جراحي باز داخلي انجام می شود.انواع گاز و باند پزشکی باید چه در حالت خیس و چه در حالت خشک فاقد بو باشند. کم ترین نمره نخ مصرف شده در تار یا پود گاز و باند پزشکی تولید شده باید نمره ۱۹ انگلیسی می باشد.
باندها معمولا در اندازه های ۲ متری بریده شده و استفاده می شوند. عرض باندهای پزشکی با توجه به نوع سفارش می تواند در اندازه های ۵،۱۰،۱۵،۲۰،۲۵ سانتی متری باشد که هنگام برش زدن اندازه آن مشخص می شود. پارچه باند پزشکی باید با عرض یکسان در راستای تار بریده شود و به حالت رول بسته بندی شود، به طوری که به راحتی و سهولت باز شده و نخ های آزاد باند پزشکی از باز شدن رول جلوگیری نکنند.
هر رول گاز پزشکی باید به وسیله کاغذ یا سلوفان پوشش داده می شود. این رول های گاز و باند پزشکی بصورت تکی یا چندتایی با رعایت اصول و قوانین خاصی بسته بندی می شوند، در بسته بندی های تکی گاز پزشکی، ابتدا و انتهای رول های گاز پزشکی باید کاملا پرس شوند. در بسته بندی چندتایی گازهای پزشکی، باید تعداد خاص و مشخص شده ای از رول ها که روی بسته ها نوشته شده است، در داخل کیسه ای از جنس پلی اتیلن به صورتی قرار می گیرند تا رول ها را از گرد و غبار و هرگونه آلودگی ها حفظ کنند. گاز و باند های پزشکی تولید شده در صورتی که پس از انجام عمل سفیدگری توسط پارافین و مواد پرکننده دیگری در تماس باشند و آغـشته و پوشش داده شـوند، به اسم گاز پزشکی روغنی شناخته و استفاده می شوند و یه طور معمول در بسته های۲۴ یا ۳۶ تایی بسته بندی می شوند. گاز پزشکی استریل به طور معمول بصورت۲ عددی بسته بندی میشوند و در بازار عرضه می شوند.
در پزشکی ما انواع دیگری از باند ها را داریم که در موقعیت های مختلف بکار برده می شوند مانند باند هایی که در ارتوپدی و سوختگی استفاده می شود و ما به دو مورد آن اشاره می کنیم:
باند سوختگی
باند سوختگی برای انواع سوختگی ها مناسب می باشد. این باند ها که رنگ قهوه ای دارند، در سوختگی ها رنگ قهوه ای و تیره داشتن از جهتی مهم است که ترشحات زخم ها روی پانسمان ها دیده نمی شوند. باند سوختگی شکل پذیر بوده و خاصیت ارتجاعی در طول و عرض خود دارد، به طوری که در انجام پیچیدن باند و پانسمان اعضای مختلف بدن به خوبی می تواند شکل و ساختار آن قسمت مشخص را می گیرد و مانع از حرکت اعضای بدن نشده و فرد می تواند بدون اینکه فشاری از طرف باند را تحمل کند، به راحتی و سهولت حرکت کند.
باند کشی
این باند های کشی توانایی کشیده شدن دارند و جهت کم کردن درد های مفصلی مثل زانو استفاده می شوند. باند های کشی در برخی افراد کاربرد دارند و مفید هستند ولی در برخی دیگر هیچ تاثیر خاصی ندارند زیرا این مورد کاملا بستگی به نوع مشکل و درد آن ها دارد، به طور کلی باند کشی برخی از درد های افراد را تسکین می دهد، بخصوص آن دسته از درد هایی که در اثر کارکردن زیاد و بلند کردن وسایل سنگین ایجاد می شوند.
بیشتر بخوانید: