آیا مصرف داروهای روانپزشکی خطرناک هستند؟
در ذهن بسیاری از مردم این سوال مطرح است که آیا مصرف داروهای روانپزشکی و اعصاب و روان باعث عوارض جانبی نمی شود؟ هر دارویی که مصف می کنیم ممکن است عوارضی دار پی داشته باشد، اما تصور عموم مردم نسبت به داروهای اعصاب و روان این است که خطر و عوارض این داروها بیشتر از مزیت های آنها می باشد، اما آیا این تفکر درست است؟
چرا داروهای روانپزشکی برای بیمار تجویز می شود؟
داروهای حوزه سلامت روان برای درمان انواع بیماری های روانی از جمله اختلال دوقطبی، اضطراب، اختلال شخصیت مرزی، افسردگی و اسکیزوفرنی به کار می روند.
این داروها به هیچ وجه درمان قطعی بیماری نیستند. بلکه برای کاهش علائم بیماری مانند نوسانات خلقی و اپیزودهایی از بیماری که با درمان تداخل پیدا می کنند به کار می روند.
دارو به بیمار کمک می کند که بهتر بتواند بر مهارت های سازگاری تسلط پیدا کند و سلامت روان خود را بهتر مدیریت کند. در برخی موارد مصرف دارو برای فرد بیمار لازم نیست و مشکل به وجود امده به مرور زمان و با مشاوره بهبهود پیدا می کند. بعضی افراد هم برای مشکلات به وجود آمده معمول و روزمره تمایل به مصرف دارو دارند.
یکی از رایج ترین داروهایی که توسط بیماران اعصاب و روان مصرف می شود، داروهای ضدافسردگی است. این داروها در حدود 75 درصد بیماران به بهبود علائم کمک می کند. اما اثربخشی ضدافسردگی ها بستگی به یافته های پزشک در مورد بیمار دارد که بر اساس این یافته ها پزشک میزان مصرف و مدت زمان مصرف مصرف دارو را تعیین می کند که بر روی اثربخشی دارو تاثیر دارند. این موارد در مورد داروهای ضد جنون و ضد روانپریشی نیز درست است.
به طور خاص، داروهای اعصاب و روان زمانی برای بیمار تجویز می شوند که:
- روان درمانی در بیمار موثر نباشد.
- بیمار به اختلال شدید مبتلا باشد.
- درمان اختلال به روان درمانی و دارو درمانی همزمان نیاز داشته باشد.
گاهی تجویز داروی نامناسب، دوز بالا یا پایین مصرف و مدت زمان نامناسب برای مصرف دارو عواملی هستند که بر روی اثربخشی داروها تاثیر می گذارند. مسئله دیگری که باید به یاد داشته باشید، داروهای روانپزشکی در واقع بیماری یا اختلال را درمان نمی کند، بلکه به بهبود علائم کمک می کند.
داروهای روانپزشکی چه تاثیری در درمان بیماری های روانی دارد؟
داروهای روانپزشکی تلاش می کنند مواد شیمیایی مغز را اصلاح کرده و آن را حفظ کنند. انواع داروهای مختلف در مسیرهای شیمیایی متفاوتی عمل می کنند.
نحوه تشخیص اثر بخشی دارو های روانپزشکی
یکی از سوالاتی که بسیاری از مصرف کنندگان این داروها می پرسند، این است که چطور از اثربخشی این داروها مطمئن شوند. این یکی از سوالات مهم است و برای یافتن پاسخ این سوال ابتدا باید اهداف درمانی را مشخص کنید. داروها بر روی علائم خاصی مانند مشکلات خواب، اضطراب یا ناامیدی تاثیر می گذارند. بنابراین قبل از شروع مصرف دارو از پزشک بپرسید که این دارو قرار است چه علائمی را تحت تاثیر قرار دهد. اثربخشی بر روی برخی علائم دیگر، مانند عملکردهای فرد در محل کار یا مدرسه، به زمان بیشتری نیاز دارد.
باور اشتباه دیگری که در مورد داروهای روانپزشکی رواج دارد این است که این داروها باعث تغییر شخصیت فرد می شوند. شخصیت شما در واقع خود شما هستید که تحت تاثیر داروهای مصرفی قرار نمی گیرد. آنچه با مصرف دارو تغییر می کند، احساسات شماست، ممکن است بیش از قبل دچار حس خواب آلودگی شوید، خوشحال تر یا ناراحت تر شوید و تغییراتی از این قبیل بر اثر مصرف دارو بروز کند.
به علاوه مصرف داروهای روانپزشکی تغییری در مغز نمی دهد، بلکه عملکرد بخش هایی از مغز را که بر اثر کار نامناسب باعث بروز علائم بیماری شده اند، اصلاح می کند.
تصور می شود فرد مبتلا به بیماری روحی و روانی تمام عمر باید دارو مصرف کند. این مسئله نیز لزوما در همه بیماران درست نیست. اما اگر در حال مصرف دارویی هستید، هرگز نباید مصرف دارو را به طور ناگهانی متوقف کنید و قبل از هر تصمیمی حتما با پزشک خود مشورت کنید. معمولا برای قطع مصرف، میزان مصرف دارو به تدریج کاهش پیدا می کند.
یکی دیگر از اعتقاداتی که در مورد داروهای اعصاب و روان رواج دارد، اعتیاد آور بودن آنهاست، اما این اعتقاد نیز نادرست است و همه داروها اعتیاد آور نیستند. مصرف مداوم برخی داروهای ضد درد یا خواب آور ممکن است منجر به بروز وابستگی در بدن شود، اما همه داروهایی که توسط پزشک تجویز می شوند این ویژگی را ندارند.
اثربخشی داروهای اعصاب و روان چقدر طول می کشد؟
- قرار نیست دارودرمانی برای بیماری های روانی بلافاصله تاثیرگذار باشد.
- در برخی از بیماران چند هفته طول می کشد تا دارو اثر کند و در دسته دیگری لازم است چند بار داروها عوض شوند تا داروی مناسب برای او مشخص شود.
- پاسخ هر بیمار به دارودرمانی متفاوت است، بنابراین بیمار و خانواده وی باید صبور باشند و توصیه های روانپزشک خود را دنبال کنند.
برای مقابله با عوارض جانبی داروهای روانپزشکی چه می توان کرد؟
اگر بیمار از عوارض جانبی دارو شکایت دارد، لازم است که علائم وی بررسی شود و برای رفع مشکل تلاش شود.
عوارض جانبی جدی و مواردی که با عملکرد روزمره و عادی بیمار تداخل ایجاد می کنند، باید با تغییر نوع یا دوز دارو برطرف شوند. گاهی مصرف دارو، با یا بدون غذا یا مصرف آن به همراه یک داروی دیگر نیز می تواند به رفع مشکل کمک کند.
در هر صورت، مشکل خود را با روانپزشک در میان بگذارید تا اقدام مناسب برای رفع مشکل برداشته شود.
عدم مصرف درست داروهای روانپزشکی و قرص اعصاب و روان چه مشکلاتی به همراه دارد؟
بسیاری از بیماران داروهای خود را طبق تجویز پزشک مصرف نمی کنند.
عدم مصرف صحیح دارو به دلایل زیر مشاهده می شود:
- عوارض جانبی دارو
- ترس از تداخل دارویی
- باور به بی تاثیر بودن دارو
- احساس بهبودی و قطع سرخود دارو
- فراموشی
- لجبازی و عدم تمایل به درمان
- فقدان حمایت خانواده برای مصرف دارو
بیمارانی که داروی خود را طبق تجویز پزشک مصرف نمی کنند، باید بدانند که طول دوره بیماری و شدت علائم خود را افزایش می دهند. احتمال عود اختلال نیز در این بیماران وجود دارد.
عدم مصرف دارو در مورد برخی اختلالات با خطر بیشتری همراه است. برگشت دوره های هذیان و توهم، شدت گرفتن نوسانات خلقی، آسیب رساندن به دیگران، خشم و پرخاشگری شدید، عملکرد بر اساس تکانه ها و ریسک خودکشی و خودزنی از عوارضی است که عدم مصرف دارو در بیماران مبتلا به اختلالات شخصیت مرزی، دوقطبی و اسکیزوفرنی به همراه دارد.
این عوارض لزوم توجه و پیگیری خانواده در مورد مصرف صحیح داروهای روانپزشکی را نشان می دهد.
چه کسی می تواند داروهای روانپزشکی را تجویز کند؟
- تنها روانشناسان، روان پزشکان و متخصصین اعصاب و روان می توانند داروهای اعصاب و روان را برای بیمار تجویز یا توصیه کنند. البته روانشناسان اجازه تجویز ندارند، اما می توانند نیاز به مصرف دارو برای درمان اختلال را تشخیص دهند.
- ابتدا بیمار توسط یک روانشناس، مصاحبه و درمان می شود.
- در صورتی که مشخص شود روان درمانی کافی نیست، روانشناس بیمار را به متخصصین روانپزشکی ارجاع و بر اساس پرونده، تجویز صورت می گیرد.
- برای درمان برخی اختلالات مانند افسردگی و اضطراب، اولویت با روان درمانی است. بهتر است ابتدا درمان خود را با روانشناس شروع کنید و در صورتی که از روان درمانی و مشاوره پاسخ نگرفتید، اقدام به دارودرمانی کنید.
داروهای روانپزشکی چه تاثیری در درمان بیماری های روانی دارد؟
داروهای روانپزشکی تلاش می کنند مواد شیمیایی مغز را اصلاح کرده و آن را حفظ کنند. انواع داروهای مختلف در مسیرهای شیمیایی متفاوتی عمل می کنند.
اثربخشی داروهای اعصاب و روان چقدر طول می کشد؟
قرار نیست دارودرمانی برای بیماری های روانی بلافاصله تاثیرگذار باشد.
در برخی از بیماران چند هفته طول می کشد تا دارو اثر کند و در دسته دیگری لازم است چند بار داروها عوض شوند تا داروی مناسب برای او مشخص شود.
پاسخ هر بیمار به دارودرمانی متفاوت است، بنابراین بیمار و خانواده وی باید صبور باشند و توصیه های روانپزشک خود را دنبال کنند.
برای مقابله با عوارض جانبی داروهای روانپزشکی چه می توان کرد؟
اگر بیمار از عوارض جانبی دارو شکایت دارد، لازم است که علائم وی بررسی شود و برای رفع مشکل تلاش شود.
عوارض جانبی جدی و مواردی که با عملکرد روزمره و عادی بیمار تداخل ایجاد می کنند، باید با تغییر نوع یا دوز دارو برطرف شوند. گاهی مصرف دارو، با یا بدون غذا یا مصرف آن به همراه یک داروی دیگر نیز می تواند به رفع مشکل کمک کند.
در هر صورت، مشکل خود را با روانپزشک در میان بگذارید تا اقدام مناسب برای رفع مشکل برداشته شود.
چه مدت باید داروی اعصاب و روان مصرف کنم؟
- این به تشخیص و شدت اختلال شما بستگی دارد.
- برای برخی بیماری ها، مانند افسردگی، شاید لازم باشد که تنها برای دوره کوتاهی دارو مصرف کنید.
- اما درمان برخی اختلالات مانند دوقطبی یا اسکیزوفرنی به سال ها مصرف دارو یا تا پایین عمر نیاز دارد.
در چه صورت دارودرمانی اختلالات روانی قطع می شود؟
اثربخشی داروهای روانپزشکی از چند روز تا چند هفته طول می کشد و برای آنکه بیمار اثرات آن را به طور کامل حس کند باید ماه ها مصرف شوند.
زمانی که اختلال روانی طی چند ماه تثبیت شود، مصرف دارو باید حدود شش ماه ادامه یابد.
بیمارانی که دچار اختلالات اضطراب و خلق و خو هستند، بسته به شدت علائم و مزمن بودن بیماری خود می توانند دارو را کاهش داده و قطع کنند.
اما بیمارانی که دچار اختلال دوقطبی و روانپریشی هستند، بهتر است به مدت بیشتری، و گاهی در تمام طول عمر، داروهای روانپزشکی را مصرف کنند.
تحقیقات نشان می دهند عود علائم ممکن است پس از یک سال از قطع مصرف دارو در این دسته اختلالات مشاهده شود.
آیا مصرف داروی اعصاب و روان باعث اعتیاد می شود؟
تفکرات غلط زیادی در مورد داروهای روانپزشکی وجود دارد. یکی از آنها اعتیادآور بودن داروهاست، که باعث می شود بسیاری از بیماران از مصرف آنها خودداری کنند یا به طور سرخود دارو را قطع کنند.
رفتار اعتیاد آور با مشخصه نیاز شدید، وسواس، از بین رفتن کنترل و انجام دادن هر کاری برای رسیدن به رضایت ناشی از اعتیاد همراه است.
درست است که مصرف طولانی مدت دسته ای از داروهای روانپزشکی و اعصاب و روان می تواند با اثرات بد و وابستگی جسمی و روانی محدود همراه باشد، اما اگر این داروها زیرنظر روانپزشک مورد استفاده قرار بگیرند اعتیادی را در بدن فرد ایجاد نخواهند کرد.
تعداد داروهای روانپزشکی که وابستگی دارویی در بدن بیمار ایجاد می کنند، بسیار محدود است و روانپزشک از آن اطلاع دارد.
درصورتی که داروهای اعصاب و روان و ضد افسردگی با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرند، به هیچ عنوان در بدن فرد اعتیاد ایجاد نخواهند کرد.
داروهای روانپزشکی وابستگی ایجاد نمی کنند، چراکه در این صورت مجبور بودید دوز مصرف داروی خود را هر بار افزایش دهید.
به علاوه، هیچ کس را نمی بینید که برای مصرف داروهایش دچار وسوسه شود، آنطور که در مورد مواد مخدر دیده می شود!
البته، پس از قطع ناگهانی مصرف ممکن است بیمار دچار علائم قطع مصرف دارو شود که در مورد برخی از داروها دیده می شود.
این علائم عبارتند از گیجی، سردرد، بیحالی، تعریق، تهوع، بی خوابی، بی قراری و بدخلقی. به همین دلیل مصرف داروهای اعصاب باید به تدریج و طبق نظر روانپزشک به تدریج کمتر شده و پس از چند هفته قطع شوند.
این پاسخ کوتاه مدت، اصلا به معنی اعتیاد به داروی اعصاب نیست. بلکه، علائم قطع مصرف دارو ممکن است در مورد برخی از داروهای بیماری های جسمی نیز دیده شود.
بیشتر بخوانید:
فهرست مطالب
- چرا داروهای روانپزشکی برای بیمار تجویز می شود؟
- داروهای روانپزشکی چه تاثیری در درمان بیماری های روانی دارد؟
- نحوه تشخیص اثر بخشی دارو های روانپزشکی
- اثربخشی داروهای اعصاب و روان چقدر طول می کشد؟
- برای مقابله با عوارض جانبی داروهای روانپزشکی چه می توان کرد؟
- عدم مصرف درست داروهای روانپزشکی و قرص اعصاب و روان چه مشکلاتی به همراه دارد؟
- چه کسی می تواند داروهای روانپزشکی را تجویز کند؟
- داروهای روانپزشکی چه تاثیری در درمان بیماری های روانی دارد؟
- اثربخشی داروهای اعصاب و روان چقدر طول می کشد؟
- برای مقابله با عوارض جانبی داروهای روانپزشکی چه می توان کرد؟
- چه مدت باید داروی اعصاب و روان مصرف کنم؟
- در چه صورت دارودرمانی اختلالات روانی قطع می شود؟
- آیا مصرف داروی اعصاب و روان باعث اعتیاد می شود؟