تلقیح داخل رحمی (IUI) چیست؟
تلقیح داخل رحمی (IUI) عملی است که شامل قرار دادن اسپرم مرد درون رحم زن برای تسهیل باروری میباشد. در این روش درمانی، عملی بر روی تخمک زن انجام نمیگیرد بنابراین به عنوان یکی از روشهای کمک به باروری (ART) در نظر گرفته نمیشود. هدف از IUI، افزایش تعداد اسپرمهایی است که به لولههای فالوپ میرسند و به این ترتیب احتمال باروری را بالا میبرد.
تحقیقات نشان می دهد که زوج های ناباروری که هیچ نوع از درمان های باروری را انجام نداده اند، شانس بارداری شان در هر دوره قاعدگی حدود یک تا پنج درصد است. اما کسانی که درمان IUI را انجام داده اند، احتمال بارداری شان در هر یک از دوره های قاعدگی حدود 10 تا 20 درصد است.
تعريف آي يو آي (IUI)
آي يو آي (IUI) به معنی تزريق اسپرم شستهشده به درون حفرهی رحم بوده و يکی از روشهای کمک باروری میباشد. اين فرآيند موجب افزايش احتمال تماس تخمک با اسپرم در محيط رحم شده و شانس وقوع بارداری را افزايش میدهد.
روش IUI باعث كاهش فرسايش اسپرم در طي صعود از دستگاه هاي تناسلي شده و حضور تعداد زياد اسپرم ظرفيت يافته در محل باروري يعني قسمت انتهايي آمپول لوله فالوپ را تضمين مي نمايد، IUI با كنار گذاشتن موكوس سرويكس به طور كامل مي تواند باعث حذف اين عامل به عنوان عامل نازايي گردد.
IUI روش سادهای است که کاربرد بسيار گستردهای در درمان ناباروری يافته است. ااين روش اولين خط درمان ناباروری پيش از انجام IVF میباشد که در موارد ذيل ممکن است به زوجين نابارور پيشنهاد گردد:
- كم بودن تعداد اسپرم و يا کمتحرکی اسپرمها، کمبودن حجم مایع منی، وجود آنتیبادی ضد اسپرم (Anti sperm Antibodies) در مایع منی
- وجود ترشحات کشنده اسپرم در دهانه رحم، کم بودن مخاط دهانه رحم و يا در مواقعی که موکوس سرويکس بسيار غليظ است و اجازه عبور به اسپرم داده نمیشود. وجود مشکل در موکوس سرويکس را میتوان در حين انجام تست (PCT
- Post Coital Test) مشخص نمود.
- عدم امکان انزال درون واژن توسط مرد در اثر ناتوانی جنسی (ناتوانی در ايجاد و حفظ حالت نعوظ)، و يا اختلالات ساختمانی آلت تناسلی، فلج اندام تحتانی مرد يا وجود انزال پسرونده
- وجود مشکلات مربوط به تخمک گذاری در زنان، اندومتريوز خفيف يا متوسط، واژينيسم (انقباض غيرارادی عضلات واژن به صورتي که تماس جنسی را غيرممکن میسازد)
- ناباروری با علل ناشناخته
روش IUI چگونه عمل میکند؟
روش IUI عمل سادهای است و حتی میتواند در زنانی که برای بهبود تولید تخمکهای خود دارو مصرف نمیکنند نیز به کار رود. در این روش از اولتراسوند برای مانیتور کردن اندازۀ فولیکولها (که در تخمکها رشد میکنند) استفاده میشود و هورمون HCG برای تحریک آزاد شدن تخمکها از فولیکولها به کار میرود.
نمونۀ مایع منی نیز برای جدا کردن اسپرم از آن، در آزمایشگاه شستشو داده میشود. سپس یک کاتتر برای تزریق مستقیم اسپرم درون رحم به کار میرود. این فرآیند، تعداد سلولهای اسپرم که در رحم قرار میگیرند را به مقدار بیشنیه میرساند و به این ترتیب احتمال بارداری را افزایش میدهد.
به کار بردن روش IUI زمانبر نیست و حداقل ناراحتی را به دنبال دارد. در مرحلۀ بعد باید منتظر علائم و نشانههای بارداری باشید. انجام IUI دردناک نیست اما عبور کاتتر از گردنۀ رحم ممکن است کمی درد و گرفتگی ایجاد کند که البته موقتی بوده و با تمام شدن عمل، برطرف میشود.
میزان موفقیت روش IUI
زنان با سن پایینتر از 35 سال، معمولاً نرخ موفقیت بالاتری نسبت به زنان بالاتر از 35 سال دارند اما نرخ متوسط موفقیت برای IUI از 10 تا 20 درصد در یک سیکل است. در IUI همچون دیگر روشهای تلقیح مصنوعی، نرخ موفقیت در وهلۀ اول به سلامت اسپرم و تخمک بستگی دارد.
IUI در موارد زیر موثر نیست
در اين شرایط، پزشک ممکن است جایگزین هایی مانند IVF را پیشنهاد کند.
- بیماری های شدید لوله فالوپی
- پیشینه عفونت های لگن
- آندومتریوز متوسط و شدید
پس از IUI
در صورتی که کاتتر، گردنۀ رحم را خراش داده باشد ممکن است پس از عمل کمی لکهبینی داشته باشید. نگران نباشید زیرا در زمان کوتاهی متوقف میشود. اگر نیاز به دنبال کردن دستورالعملهای خاصی دارید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
نتيجه گيري
IUI هنوز جزو روش هـاي مقـدماتي و كـم هزينه درمان نازايي مي باشد و قبل از توسل بـه روش هاي تهاجمي و پر هزينه نظير GIFT ،ZIFT و IVF در موارد مناسب و انتخاب شده مي توان IUI را مد نظـر قرار داد.
انجــام روش هــاي كمــك بــاروري از جملــه ICSI مــستلزم صــرف هزينــه و وقــت زيــاد بــوده و نتــايج محدودي را نيز به دنبال دارد.
با توجه به اين مـسايل و با در نظـر گـرفتن اينكـه نـاكـام مانـدن در هـر دوره درمان مي تواند ضربه روحي بزرگي براي زوجـين نـازا ايجاد كند، جهت كاهش استرس هـاي روانـي مـي تـوان ضمن مشاوره با بيماران راه هاي ساده تر درمـان را در نـازايي بـا علـت نامـشخص و عامـل تخمـك گـذاري و مردانـه را خفيـف در نظـر گرفـت و در صـورت عـدم موفقيت پس از انجام حداقل سه تا چهـار دوره IUI بـه روش هاي ART روي آورد.
بیشتر بخوانید: